Page 9 - AGS Tarih Konu Anlatımlı Ultra Serisi

3. YERLEŞME VE DEVLETLEŞME

BÖLÜM SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ

ANADOLU’NUN TÜRKLEŞMESİ
● Anadolu’ya ilk Türk akınları 4. yüzyılın sonlarında Avrupa ● Malazgirt Zaferi ile Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış
Hun hükümdarı Uldız tarafından düzenlenmiştir. ve Anadolu’da Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlı ilk beylikler
DATA YAYINLARI
● İlk Selçuklu akınları Çağrı Bey liderliğinde keşif yapmak kurulmaya başlamıştır.
amacıyla, yerleşme amaçlı ise Sultan Tuğrul Bey zamanında ● Türkiye Selçuklu Dönemi’nde ise Miryokefalon Savaşı ile
gerçekleştirilmiştir. Anadolu’nun Türk yurdu olduğu kesinleşmiştir.

ANADOLU’DA KURULAN BİRİNCİ TÜRK BEYLİKLERİ

Saltuklular (1072 - 1202)

● Ebul Kasım Saltuk Bey tarafından Erzurum ve çevresinde ● Türkiye Selçuklu Hükümdarı Rükneddin Süleyman Şah
kurulan Anadolu’nun ilk Türk beyliğidir. tarafından son verilmiştir.
● Ermeni ve Gürcüler ile savaştılar. ● Kale Cami, Tepsi Minare, Ulu Cami, Üç Kümbetler, Mama
Hatun Türbesi, Emir Saltuk Kümbeti önemli eserleridir.

Mengücekler (1080 - 1228)

● Mengücek Ahmet Gazi tarafından kurulmuş Erzincan ve ● Anadolu’nun en eski külliyesi olan Divriği Külliyesi 1985
çevresinde hüküm sürmüştür. yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi’ne
alınmıştır.
● Ermeni, Gürcüler ve Trabzon Rum İmp. ile mücadele etmiştir.
● Diğer önemli eserleri: Turan Melek Şifahanesi, Kemah
● Erzincan ve Divriği olmak üzere iki kola ayrılmışlardır.
Sultan Melik Türbesi, Kırşehir Melik Gazi Türbesi, Divriği
● Alaaddin Keykubat, beyliği Türkiye Selçuklu Devleti’ne kat- Kalesi, Kale Cami, Ulu Cami, Kamereddin ve Kemankeş
mıştır. Türbesi.

Danişmentliler (1080 - 1178)
● Danişment Ahmet Gazi tarafından kurulmuş Amasya, ● Anadolu’da ilk para bastıran beyliktir. (Ahmet Gazi)
Sivas, Tokat, Niksar, Çorum, Yozgat ve Malatya civarla- ● Danişmentname adında destanları vardır.
rında hüküm sürmüştür. ● Türkiye Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan tarafından son
● Anadolu’da ilk medrese olan Tokat, Niksar, Yağıbasan verilmiştir.
Medresesi’ni yapmışlardır. ● Niksar Ulu cami, Kayseri Ulu cami, Çukur Medrese

Artuklular (1102 - 1409)

● Artuk Bey’in oğulları İl Gazi ve Sökmen tarafından Mardin ● Artuklulardan kalma önemli sanat eserleri; Diyarbakır
merkezli olarak kurulmuştur. Hasankeyf, Harput, Mardin Ulu Cami, Mardin Ulu Cami, Koçhisar Ulu Cami, Mardin
olmak üzere üç kol hâlinde varlığını sürdürmüştür. Hatuniye Cami, Kasimiye Medresesi, Eminüddin Medre-
● Harput koluna Türkiye Selçuklu, Hasankeyf koluna Eyyubi- sesi (Açık avlulu ilk medrese), Hüsamiye Medresesi, Mala-
ler ve Mardin koluna Karakoyunlular son vermiştir. badi Köprüsü (İlk taş kemerli köprü), Hasankeyf Köprüsü,
Diyarbakır Artuklu Sarayı (İlk Türk Sarayı)
Çaka Beyliği (1081 - 1093)

● Çaka Bey tarafından İzmir’de kuruldu. ● Kuruluş olan 1081 tarihi Deniz Kuvvetleri Komutanlığının
● Türk tarihinde denizcilik faaliyetlerini başlatan ilk beylik oldu. kuruluş yılı olarak kabul edilmiştir.

● Çaka Bey ilk Türk denizcisi kabul edilmektedir. ● Bizans ve Haçlı donanmasına karşı önemli başarılar kaza-
nıldı.

48 Tarih