Page 17 - tyt-konsensus-felsefe

Siyaset Felsefesi Test - 24

1. Rousseau’ya göre devletin kaynağı insan doğasın- 3. Devleti doğal düzenin devamı olarak gördüğü için onu
da bulunan özgürlük ve hak eşitliği duygusudur. İnsan organizmaya benzetmiştir. Ona göre devlet de tıpkı in-
doğal durumundayken tüm bu eşitlik içinde mutlu ya- san organizmasına benzeyen bir yapıya sahiptir. Top-
şamaktaydı. Ama doğal durumu, tarımın başlaması ve lumsal yapıyı oluşturan unsurlar farklı fonksiyonları yeri-
ona bağlı olarak mülkiyet kavramının ortaya çıkmasıyla ne getirirler. Aynı şekilde devlet de bir organizma olarak
fonksiyonları bünyesinde barındırır. Devlette bulunan
sona ermiştir. Doğal eşitliğin ortadan kalkması da insan-
yöneticiler sınıfı, insan organizmasındaki akla karşılık
ları sözleşme yolu ile bir araya gelmeye zorlamıştır. İşte
gelir. Toplumda bulunan koruyucu sınıfın insan organiz-
devlet bu toplum sözleşmesinin ürünüdür.
masındaki karşılığı irade ve cesarettir. Devlette çalışan-
Parçada anlatılan Rousseau’nun devlet anlayışı ların oluşturduğu işçi sınıfının insan organizmasındaki
ti temel alan görüş, özgürlük ve eşitliğin ayrı birer kast YAYINEVİ
aşağıdakilerin hangisinde vurgulanmaktadır? karşılığı ise beslenme güdüsüdür. Bütün bu tasnif ve
tasvirler bize devletin doğal bir varlık olarak ortaya çık-
A) Devlet doğal düzenin devamıdır.
tığını gösterir. İnsan toplumsal düzenini kendi ihtiyaç-
B) Devlet yapma bir kurum olarak ortaya çıkmıştır. larından hareketle başkalarına gereksinim duymasıyla
C) Devletin amacı insanlara mutluluk sağlamaktır. oluşturur.
D) Devlet doğal bir neden olarak ortaya çıkmıştır. Bu parçada dile getirilen devlet görüşü aşağıdaki
E) Devletin amacı yurttaşları ahlakça olgunlaştırmaktır. filozoflardan hangisine aittir?
A) Platon B) Rousseau C) İbn-i Haldun
D) Farabi E) Hobbes

2. Ne eşitliğin ne de özgürlüğün tek başına ideal düzenin
ölçütü olamayacağını ileri süren anlayışa göre ideal dü-
zenin ölçütü ancak adalettir. Hem eşitlikçi hem de öz-
gürlükçü yaklaşımın ideal düzeni oluşturmak için birey
EDİTÖR
ve toplumun haklarını savunurken ayrıcalıklı sınıfların 4. Platon, “Kim yönetmelidir?” sorusuna filozoflar diye
ortaya çıkmasına yol açtıkları ileri sürülmektedir. Adale- cevap verir. Platon, filozofların niçin yönetmesi gerek-
tiğini ise şöyle açıklamaktadır. Çünkü filozoflar yönetim
sistemi oluşturmayacak dengeli bir biçimde dağıtıldığı bilimi denen bilimi, yönetim uzmanlığı denen uzmanlığı
sistemi oluşturmayı öngörür. Bu yaklaşıma göre adalet bilmek kabiliyetine sahip insanlardır. Kimileri doğuştan
herkese hak ettiğini vermeyi gerektirir. Yalnızca eşitlik köle bazıları ise efendidir. Öte yandan Platon’a göre
ya da yalnızca özgürlük ideal düzeni oluşturmaz. Ancak erdem herkesin kendi doğasına uygun olan işi yap-
fırsatlarda eşitlik ve ölçülü özgürlük siyasal, sosyal, eko- masıdır. Göz görmekten, kulak duymaktan, filozof ise
nomik hakların verilmesini ve ideal düzenin adaletli bir yönetmekten mutlu olur. Bunun tersi herkes için hayal
biçimde gerçekleştirilmesini sağlar. kırıklığıdır.
Bu parça siyaset felsefesinin aşağıdaki soruların- Bu parçaya dayanarak aşağıdaki yargılardan hangi-
dan hangisinin sorgulanmasına örnek oluşturur? sine ulaşılamaz?

A) İktidarın kaynağı nedir? A) Egemen kim olmalıdır sorusunu ele almıştır.
B) Egemenliğin kullanılış biçimleri nelerdir? B) Yönetme hakkı toplumdaki asil kişilere aittir.
C) İdeal devletin temel ölçütü ne olmalıdır? C) İnsan doğasına uygun işi yaparak mutluluğu ulaşabilir.
D) İdeal devlette birey-devlet ilişkileri nasıldır? D) Bazı insanlar, yönetim yeteneğine doğuştan sahiptir.
E) İdeal bir devlet düzeni düşünmek mümkün müdür? E) Yönetmek sadece filozoflara özgü bir iş olmalıdır.

b) İktidarın kaynağı “Tanrı”dır. Devlet, Tanrı’nın istediği bir kurumdur. İktidar Devlet var olmazsa insanlar birbirlerine zarar verirler. Yani devlet, insanların zo-
sahipleri Tanrı’nın yeryüzündeki temsilcileridir. İktidar, toplumu Tanrı’nın koydu- runlu olarak bir arada yaşama isteğinden doğmuştur. Önemli temsilcileri T.Hob-
ğu bu yasalara uygun şekilde yönettiği sürece meşrudur. Önemli temsilcisi St. bes, J.Locke ve J.J.Rousseau.
Augustinus (354-430). Devlet Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
c) İktidar kaynağını “toplumdaki bireylerin birlikte yaşama isteğinin bir 1. Devletin, Doğal Bir Varlık (Kurum) Olduğunu Savunanlar: Bu anlayışa göre,
sözleşmeye dayalı olarak ortaya koymasından” alır. Yani devlet ortak ira- doğadaki düzenin bir devamı olan devlet diğer canlılar gibidir, büyük bir organiz-
denin (sözleşmenin) bir ürünüdür. İktidar, ortak iradenin isteği sayılan şeyleri madır, doğal bir varlıktır. Temsilcileri Platon, Aristoteles, Farabi ve İbn-i Haldun’dur.
gerçekleştirmesiyle meşru sayılır. Hobbes’e göre, insan doğal durumunda ken- 2. Devletin, Yapay Bir Varlık (Kurum) Olduğunu Savunanlar: Bu anlayışı
di varlığını tehdit eder. İnsanlar birbirlerinden korktukları için bir araya gelerek göre devlet, insanlar kendi arasında uzlaşarak toplumu ve devleti oluştururlar.
bir takım haklarını kullanma yetkilerini üstün güce yani devlete devretmişlerdir. Temsilcileri T. Hobbes, J. Locke ve J. J. Rousseau.
51