Page 9 - 10_Fizik_ogretmenin

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 7
ˇ Atomik veya moleküler şekilde iyonlaşan çözelti- e -
lere daldırılan elektronlara bir gerilim uygulan- + oksijen hidrojen -
dığında çözelti içerisindeki pozitif yüklü iyonlar
V 2V
negatif kutba (katot kutbuna), negatif yüklü iyon-
lar pozitif kutba (anot kutbuna) doğru hareket
eder. Katot kutbuna ulaşan pozitif yüklü iyonlar K L Tuzlu
su
elektron alarak nötrleşir. Böylece katotdan sı- + -
vıya, sıvıdan anota doğru bir elektron akışı olur
YAYINEVİ
ve sıvı haldeki maddelerden yük geçişi tamamlanarak elektrik akımı oluşmuş olur. Saf su
elektrik akımını iletmez. Suyun elektrik akımını iletebilmesi için iyonik bağlı tuzlar veya
asit-baz ile çözelti oluşturularak elektrik molekülleri akımının iletilmesi sağlanır.
ˇ Gaz halindeki maddelerin yük hareketi ise sıvılara benzemektedir. Çünkü gazlar da sıvılar
gibi yalıtkan maddelerdir. Ancak tüp içerisinde düşük basınç altında ve yüksek gerilim et-
kisinde bazı gazlar atomlarının iyonlaşması sonucu iletken hale geçebilirler. Bu konuda en
bilinen örneklerden biri floresan lambaların tüplerinde kullanılan argon gazlarıdır. Floresan
lambaların içlerindeki bu argon gazı boşaltıldığında yanmaz çünkü elektrik devresinde akım
devreyi tamamlayamaz.
ˇ Maddenin 4. hali olarak da bilinen plazma halinde maddelerin yük hareketi maddenin, katı,
sıvı ve gaz haline göre daha iyidir. Çünkü maddenin plazma hali; elektronlarını yitirmiş atom
EDİTÖR oluşan gaza denir. Başka bir ifadeyle her
çekirdekleriyle serbest kalmış elektronlardan
yüklü parçacığın bulunduğu iyonize olmuş sistemlere denir. Maddenin plazma halinin çok iyi
elektrik yükünü iletmesinin sebebi tamamen serbest elektronlara sahip olmasıdır.

Elektrik Akımının Şiddeti ve Yönü

ˇ Bir iletkenin kesitinden birim zamanda geçen net yük miktarına elektrik akım şiddeti denir.
Akım şiddeti “I” ile gösterilir. Elektrik akımının SI birim sistemindeki birimi Amper’dir ve
“A” ile gösterilir.

F I = q formülü ile hesaplanır. A
t - -

F I = Akım → Birimi Amper (A) - -

F q = Yük miktarı → Birimi Coulomb (C) Elektronların
hareket yönü
F t = Geçen süre → Birimi saniye (s) Akımın yönü