Page 39 - 10_vip_edebiyat

KAZANIM SORULARI
14 XI ve XII. yüzyıl Türk edebiyatıyla ilgili 16 Alim olan bilgi ile yükseldi
olarak aşağıdakilerden hangisi söylene- Bilgisizlik kişiyi aşağı çekti
mez? Bilgiyi ara, usanma; bil ki, o Hak Resul;
“Bilgi, Çin’de de olsa, arkasından gidiniz”.
A) Eserlerde Hakaniye Türkçesi kullanıl- dedi.
mıştır.
B) İlk Türk - İslam eserleri bu dönemde ya- Yukarıda verilen dörtlükten hareketle
zılmıştır. aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
C) İslam dini hem dil hem de içerik bakı- A) İslami ögelere yer verilmiştir.
mından eserlerde etkili olmuştur. B) Didaktik özellikler görülmektedir.
YAYINEVİ
D) Eserlerin büyük çoğunluğunda dini ve C) Sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
ahlaki öğütler verilmiştir.
D) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
E) Bu dönem eserlerinin tamamı Anadolu E) Bilgi ile ilgili söylenenleri kanıtlama yo-
sahasında yazılmıştır.
luna gidilmiştir.

17 Islamiyet öncesi Türk edebiyatına ait
edebi ürünler açısından aşağıdaki eser-
lerden hangisi önemli bir kaynaktır?
A) Divan-ı Hikmet
B) Kutadgu Bilig
EDİTÖR
C) Atabetü’l Hakayık
D) Muhakemetü’l Lügateyn
15 XI. yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin
değeri, yalnızca Türk dilinin sözcüklerini E) Divanü Lügati’t Türk
toplamak, kurallarını ve yöntemlerini bildir- 18 Ulusların özellikle tarih yazımının henüz
mek, ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez. başlamadığı en eski dönemlerine ışık
Sözcükleri açıklarken tarih, coğrafya, folk- tutmaları ve ulusların tarih sahnesine çı-
lor ve edebiyata ilişkin bilgiler, toplumsal kışlarını, komşularıyla olan ilişkilerini ve
yaşayışa ilişkin ipuçları da verir.
kendi kültür dokularını var eden değerleri
Bu paragrafta sözü edilen eser ve bu anlamak bakımından önemli kaynaklardır.
eserin yazarı aşağıdakilerden hangisin- Milli özelliklerin yoğun olarak görüldüğü bu
de verilmiştir? eserler, günümüze ağızdan ağıza aktarıla-
rak gelmiştir.
A) Divan-ı Hikmet - Ahmet Yesevi
B) Muhakemetü’l Lügateyn - Ali Şir Nevai Yukarıdaki parçada bahsedilen edebi tür
aşağıdakilerden hangisidir?
C) Divanü Lügati’t Türk - Kaşgarlı Mahmut
D) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip A) Sagu B) Koşuk C) Sav
E) Atabetü’l Hakayık - Edip Ahmet Yükneki D) Destan E) Mesnevi

4. Divan-ı Hikmet: 12. yüzyılda Ahmet Yesevi tarafından söy- hennem tasvirlerinden, peygamberin hayatından ve mucizele-
lenen ve “hikmet” adı verilen dini - tasavvufi şiirlerden oluşan rinden bahsedilir. Eser Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır ve 144
didaktik bir eserdir. Hikmet adı verilen şiirler dörtlük esasına hikmetle bir münacaattan oluşur. Hikmetler abcb, dddb, eeeb
göre ve hece ölçüsüyle (11’li ve 12’li hece ölçüsü) yazılmıştır. şeklinde uyaklanmıştır. Bu eser sonraki dönemlerde Anadolu’da
Ancak bazı şiirlerde aruz ölçüsünün de kullanıldığı görülür. Ah- yayılacak tasavvuf düşüncesinin de temeli kabul edilir.
met Yesevi aynı zamanda Yesevilik tarikatının da kurucusudur. HALK ŞIIRI
Bu tarikat ve hikmet adlı şiirler, Anadolu’da İslamiyet’in yayıl- İslamiyet öncesi dönemde görülen sözlü edebiyata dayalı şiir
masında oldukça etkili olmuştur. Eserde genel olarak dervişlik söyleme geleneği, İslamiyet sonrasında da devam ettirilmiş ve
hakkında övgülerden, bu dünyadan şikâyetten, cennet ve ce- bu gelenek halk şiiri adı altında varlığını sürdürmüştür.
95