Page 11 - 10_tarih_ogretmenin

YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ 9
ˇ Artuk Bey’in ölümünden sonra Artuklular üç kola ayrıldı.
Hasankeyf Amid (Diyarbakır) Kolu (1102 - 1231)
F
Harput Kolu (1112 - 1233)
F
Mardin Artuklu Kolu (1106 - 1409)
F
ˇ Başa geçen hükümdarlar, imar faaliyetlerini ve ta-
rımsal üretimi desteklediler.
ˇ Pek çok merkezde saray, cami, köprü, çarşı,
türbe, hastane, kale ve imaret yaptılar.
ˇ Van Gölü üzerinden gemilerle yapılan nakliyat,
Ahlat’ın ticari merkez olmasında önemli rol oy-
nadı. Malabadi Köprüsü
ˇ Bu dönemde yapılan, taş işçiliğinin şaheserleri arasında yer alan Malabadi Köprüsü günü-
müzde hala kullanılmaktadır.

NOT YAYINEVİ
F Anadolu’da Türklere ait ilk köprü, Malabadi Köprüsüdür. Ayrıca UNESCO Dünya
Mirası Geçici Listesi’ne de dahil edilmiştir.

ˇ Hasankeyf koluna Eyyübiler, Mardin koluna Karakoyunlular, Harput koluna ise Türkiye Sel-
EDİTÖR
çukluları son verdi.

El Cezeri (Bediüzzaman Ebil İz):
ˇ Artuklular Dönemi’nde bilim oldukça gelişdi. Bu dönemin en tanınmış bilim insanı ise
El - Cezeri’dir. Haberleşme, kontrol, denge kurma ve ayarlama bilimi olan Sibernetiğin
ilk kurucusu olarak kabul edilmektedir. El - Cezeri su saatleri, mekanik olarak çalışan
müzik aletleri, tulumbalar ve şifreli kilitler yaptı. Yazmış olduğu Kitab-ül Hiyel 1974
yılında İngilizceye tercüme edildi. Ayrıca İngilizce yayınlanan Nature dergisi; 1974
Mart sayısında El - Cezeri’yi yazı konusu yapmış, onun için XII. yüzyıl Müslüman mü-
hendisliğinin doğruğuna erişmiş Cizreli Ebul İz ifadesi kullanılmıştır.

Çaka Beyliği (1081-1093)

ˇ İzmir ve çevresinde kurulduğundan İzmir Beyliği olarak da anılır. Kurcusu Çaka Bey’dir.

ˇ İstanbul’u fethetmek için Peçeneklerle ittifak kurduysa da amacına ulaşamadı.
ˇ Oluşturduğu donanma ile Midilli, Sakız, Rodos, Sisam gibi Ege adalarını ele geçirdi.
ˇ Bu güçlü donanmadan kurtulmak isteyen Bizans, Türkiye Selçukluları ile Çaka Bey’in arasını
açtı.
ˇ Çaka Bey I. Kılıç Arslan tarafından öldürüldü.