Page 20 - 11_biyoloji_ogretmenin

18 İNSAN FİZYOLOJİSİ
ˇ Omurilik, dışta ak madde, içte ise boz maddeden oluşur. Boz madde ak madde içinde ka-
natları açık bir kelebek biçiminde durur.

ˇ Omurilikte beyin gibi 3 katlı zarla sarılıdır.

ˇ Omuriliğin iki temel görevi vardır:
ˇ Uyarıları iletmek: Duyu organlarından gelen uyarılar öncelikle omuriliğe gelir ve burada
çapraz yaparak beyne iletilir. Reseptör
ˇ Refleksleri ve alışkanlıkları kontrol etmek:
2 çeşit refleks vardır. Omurilik bu refleks- Duyu nöron Ara nöron Boz madde
fibrili
leri kontrol eder. Bu refleksler; kalıtsal
refleks ve kazanılmış reflekslerdir.

ˇ Kalıtsal refleks; doğuştan gelen reflekstir.
Göz kırpma, hapşırma, öksürme, solunum gibi.
Ak madde
Motor nöron fibrili
ˇ Kazanılmış refleksler; öğrenilmiş bazı dav- YAYINEVİ
ranışların sürekli yapılması bir süre sonra
omurilikte oluşmaya başlar. Bunlar kazanıl- Efektör (Kas)
mış reflekslerdir. Yürümek, yüzmek, koşmak, Omurilikte Duyu
bisiklet sürmek gibi. Nöronlarının girişi ve motor nöronların çıkışı
EDİTÖR
ˇ Omurilikte refleks oluşurken implusun izlediği yola refleks yayı denir. Refleks yayında
impluslar, omurilikte değerlendirildikten sonra beyne de iletilir.

Reseptör Duyu nöronu Arka kök Ara nöron Ön kök Motor nöron Tepki
organı (Efektör)
ˇ Omurilikten enine kesit alınıp incelendiğinde kanatları açık kelebeğe benzer. Omuriliğin
arka kısmından çıkan iki kola dorsal (sırt) kök denir. Buradan omuriliğe duyu sinirleri girer.
Ön kısmından çıkan iki kola ise ventral (karın) kök denir. Buradan ise motor siniri çıkar.
Reflekslerin İnsan Yaşamı İçin Önemi

ˇ Rekleksler özellikle bebekler için hayati bir öneme sahiptir. Bunların başında emme refleksi
gelir. Çünkü bir bebeğin yaşamını sürdürebilmesi için anne sütü alabilme kabiliyetine sahip
olması gerekir. Bu nedenle bebek kimsenin bir şey öğretmesine ihtiyaç duymadan emme
refleksi ile beslenir.
ˇ Moro Refleksi: Bebeğin aniden duyduğu seslere ya da gördüğü hareketlere verdiği tep-
kidir. Bebek kollarından tutulup kaldırıldıktan sonra yatağına bırakılırsa önce kollarını
elleriyle beraber açar, sonra kucaklama hareketi yaparak kollarını birbirine yaklaştırır.
ˇ Yakalama - Kavrama Refleksi: Bebeğin avuç içine dokunulduğunda parmaklarının kapanması
ve avuç içindeki nesneyi sıkıca kavraması şeklinde görülen reflekstir. Bu; bebeğin eline
dokunan nesneyi yakalaması demektir.