Page 89 - 11_edebiyat_ogretmenin

MAKALE 87

HAVADAKİ NEMDEN ELEKTRİK ELDE EDİLEBİLİR Mİ?

Farklı kaynaklardan elde edilen enerjinin depolanmasını ve uygun maliyetli teknolojilerin
geliştirilmesini amaçlayan çalışmalar hızla devam ederken bir yandan da alternatif enerji
kaynakları geliştiriliyor.

Bugün ağaçlardan, bitkilerden, nehirlerden hatta çöplerden bile enerji elde ediliyor. Bu kay-
naklara bir yenisi de yakın zaman önce Doç. Dr. Özgür Şahin tarafından eklendi. Çalışmalarına
Columbia Üniversitesinde devam eden Dr. Özgür Şahin havadaki nem değişimlerinin kaynağı
olan buharlaşmadan elektrik elde edebilen bir jeneratör geliştirdi. Dr. Şahin, moleküllerde
ve canlı hücrelerde rastlanan sıra dışı mekanik olayları gözlemleyip açıklamak ve bunlardan
ilham alarak sağlık, çevre ve enerji ile ilgili önemli sorunlara çözüm olabilecek yeni teknolo-
jiler geliştirmek üzerine çalışmalar yapıyor. YAYINEVİ

2012 yılında Journal of Royal Society Interface dergisinde, kuruduğunda büzüşen, su em-
diğinde ise tekrar eski şekline dönen toprak bakterisi Bacillus subtilis ile ilgili bir çalışma
yayımlayan Dr. Şahin, Nature Nanotechnology dergisinin Şubat sayısında ise sporların bu
yeteneklerinin enerji elde edilmesinde kullanılabileceğini gösterdi.
EDİTÖR
Dr. Şahin, Bacillus subtilis sporu ile kaplanmış esnek bir silikon tabakayı atomik kuvvet
mikroskobunda incelemeyi planladığı sırada sporların neme karşı hayli hassas olduğunu fark
etti, o kadar ki nefesindeki nemle bile silikon tabaka önce bükülüp sonra düzleşebiliyordu.
Yani sporların silikonu hareket ettirebilecek enerjisi vardı. Sporlardaki bu enerjiyi fark eden
Dr. Şahin’in yaptığı hesaplamalara göre, sadece yarım kilogram kuru sporla bile uygun nem
değişiminde bir ton ağırlığındaki bir otomobili 1 metre yükseğe kaldırmak mümkün.

Dr. Şahin, nem değişimiyle yüksek enerji kazanan bu sporları elektrik jeneratörü yapımında
kullandı. Silikon, kauçuk, plastik ve yapışkan bant gibi malzemeleri test ettikten sonra ka-
uçuğun sporla kaplanmak için en uygun madde olduğunu tespit etti.

Lego parçaları kullanarak, minyatür bir fan ve mıknatıs yardımıyla, spor kaplı ve enerjisini
nemden elde eden kauçuk bir jeneratör üretti. Kullanılan sporların genlerinin değiştirilmesi
ile çok daha dayanıklı ve elastik sporlar oluşturulabileceği ve bu sayede daha çok enerji elde
edilebileceği düşünülüyor. Hatta bu yönde yapılan yeni çalışmalar iki kat enerji depolanacağını
gösterdi bile. Enerji elde etmekte kullanılabilecek bu sporların enerji depolamakta ve hatta
robot yapımında kullanılabileceği de öngörülüyor.

Dr. Zeynep Bilgici (Bilim ve Teknik Dergisi)