Page 58 - 11_kimya_ogretmenin

56 GAZLAR
Basınç (atm)
F 5,1 atm ve -56 °C üçlü nokta
C değerleridir.
73 B
Sıvı F P değeri 73 atm, T değeri 31
Katı K K
°C'tur.
5,1
A F 31 °C'un üzerinde hiçbir basınçla
Gaz sıvılaştırılamaz.
1 Buhar
F Dış basınç arttıkça erime ve kay-
D Sıcaklık ( C) nama noktası artar.
o
-78 -56 31
Karbondioksitin Faz Diyagramı
NOT
AC eğrisi H O'nun faz diyagramında basınç yönünde, CO 'nin faz diyagramında sıcaklık
2
2
yönündedir. Bu nedenle basınç arttıkça H O'nun donma noktası düşer, CO 'nin donma
2
2
noktası yükselir.
3. JOULE - THOMSON OLAYI YAYINEVİ
ˇ Gazlar genleştiğinde tanecikleri birbirinden uzaklaşır ve ortalama hızları düşer.
ˇ Genleşen gaz tanecikleri arasındaki çekim kuvvetlerinin kırılması için gereken enerji, tane-
ciklerin öz ısılarından karşılanır. Böylece taneciklerin kinetik enerjileri azalır ve gaz soğur.
I. Bölme EDİTÖR
Bu olaya Joule - Thomson olayı (genleşme) denir.
ˇ Joule - Thomson olayında genleşen gazın sıcaklık değişimi ne kadar küçük ise gaz ideale o
kadar yakındır.
ˇ Aşağıda James Joule ve Wiliam Thomson'un çalışmalarında kullandıkları düzeneğe benzer
bir düzenek verilmiştir.
Isı Piston T 1 T Termometre
Yalıtımı 2 I. bölmedeki gaz, yüksek basınçta sıkış-

tırılarak II. bölmeye geçirildikten sonra
P 1 P 2 her iki bölmedeki sıcaklar karşılaştırıldı-
ğında T > T , T > T ve T = T şeklinde
2
1
2
1
V 1 V 2 P > P üç durumla karşılaşılır. 1 2
II. Bölme 1 2
ˇ Bisiklet lastiği şişirilirken pompanın gaz çıkış vanasının ısınması ile birlikte bisiklet sibo-
bunun soğuması, buzdolabı, klima ve derin dondurucuların çalışma prensibi, havadan N ve
2
O gazları eldesi Joule - Thomson olayıdır.
2
ˇ Joule - Thomson olayında sıkıştırılan gazlar ısınır ve bulunduğu ortamı soğutur, genişleyen
gazlar ise bulunduğu ortamı soğutur.
ˇ Joule - Thomson olayında kaynama noktası yüksek, kritik sıcaklığı düşük soğutucu akışkanlar
kullanılır.