Page 53 - 11_vip_edebiyat

KAZANIM SORULARI
9 Dünya edebiyatında olduğu gibi Türk ede- 10 I. Randevu Alma → Mülakat yapılacak ki-
biyatında da röportaj türü önceleri mülakat şiyle buluşma ayarlamaktır.
niteliğindeki yazılarla karıştırılmıştır. Bu
türe yüklenen ilk anlam düşünülürse Türk II. Hazırlık → Mülakata başlamadan karşı-
edebiyatında Evliya Çelebi’nin bazı yazıları daki kişiyi nazik sözlerle motive etmek-
bu türde yazılmış ilk eserler olarak değer- tir.
lendirilebilir. Ancak günümüzdeki anlamıyla III. Uygulama → Mülakatı yapan kişinin be-
ilk röportaj örnekleri 20. yüzyılda verilmiştir. den dili ve konuşmalarıyla karşı tarafı
Modern anlamda röportaj türüyle ilgili ilk ça- mülakata hazırlamasıdır.
lışmaları Ruşen Eşref Ünaydın yapmıştır. IV. Yazma → Düzensiz bir şekilde tutulan
Farklı yazarlarla yapmış olduğu görüşmeleri notların mantıklı bir sıraya konularak de-
bir yazı dizisi hâlinde dergilerde yayımla- ğerlendirilmesi ve akıcı bir metin hâline
mıştır. Röportaj türü, özellikle 1950’lerden getirilmesidir.
bu yana ciddi gelişmeler göstermiştir. Gü- Mülakatın aşamalarıyla ilgili yukarıda ve-
nümüzde yazılı basında da bu türün varlığı
göze çarpmaktadır. Görsel yayın organla- rilen ifadelerin hangisinde bir bilgi yanlışı
söz konusudur?
rının gelişmesiyle birlikte röportaj türünün
A) Yalnız II
B) Yalnız III
özelliklerini taşıyan televizyon programları YAYINEVİ C) II ve III
da yaygınlık kazanmıştır. D) I ve II E) II ve IV
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
EDİTÖR
A) Her dönemde röportaj ile mülakat türleri
birbiri ile karıştırılmıştır. 11 Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde rö-
portaj ve mülakatla ilgili yanlış bir bilgi
B) Türk edebiyatında röportaj örneği sa- verilmiştir?
yılabilecek ilk eserler Evliya Çelebi’nin
bazı yazılarıdır. A) Mülakatlarda mümkün olduğu kadar gö-
rüşme yapılan kişinin söylediklerinin ve
C) Türk edebiyatında modern manada ilk konuşulanların dışına çıkılmaz.
röportaj örneklerini Ruşen Eşref Ünay- B) Röportaj mülakata göre daha geniş bir
dın vermiştir. konu yelpazesine sahiptir.
D) 1950’lerden sonra röportaj türünde C) Röportaj metinleri yalnızca soru-cevap
önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. ifadelerinden ibarettir.
E) Yazılı ve görsel basının yaygınlaşma- D) Röportajda yazarın görüşlerine ve kişi-
sıyla röportaj türü farklı bir boyut kazan- sel söylemlerine yer verilebilir.
mıştır. E) Bir mülakatın gerçekleşebilmesi için gö-
rüşme ortamının olması şarttır.

› Röportajda olay ve düşünce iç içedir. Ancak röportajları bu şekilde sınıflandırmak, bu konuların bir
› Röportaj türü, gazeteciliğin gelişmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu arada işlenemeyeceği ya da başka konuların ele alınamayacağı
nedenle röportaj, özellikle gazetecilerin ilgilendiği bir türdür. anlamına gelmez.
› Röportajın anlatım özellikleri diğer türlere göre biraz daha RÖPORTAJ TÜRÜNÜN TARİHİ GELİŞİMİ
yoğundur. Dil genellikle göndergesel işlevde kullanılır. Açık, y Gazete çevresinde gelişen bir tür olan röportaj, edebî anlam-
akıcı ve yalın bir üslubu vardır. Röportajda genellikle birinci
tekil kişili (ben merkezli) anlatıcı vardır. daki örneklerini ancak 20. yüzyılda verebilmiştir.
RÖPORTAJ TÜRLERİ y Başlangıçta mülakat, sohbet, söyleşi anlamında ele alınmıştır.
Röportajlar ele aldıkları konular bakımından; bir yeri konu alan y Gazeteciliğin gelişmesi ve yazarların röportaj türünde eserler
röportajlar, insanı konu alan röportajlar ve eşyayı konu alan röpor- kaleme almaya başlamaları bu türü geliştiren unsurlar olmuş-
tajlar şeklinde üç başlık altında incelenebilir. tur.
173