Page 24 - 12_biyoloji_ogretmenin

22 GENDEN PROTEİNE
PROTEİN SENTEZİNİN BASAMAKLARI

Transkripsiyon (yazılım) ve translasyon (çeviri) evrelerini kapsar.

DNA

Transkripsiyon

mRNA rRNA tRNA
YAYINEVİ
Ribozom

Translasyon

Protein

Transkripsiyon (Genetik Şifrenin Yazılması)

» Ökaryot hücrelerde DNA üzerindeki bilgiye göre çekirdekte mRNA sentezlenir.
EDİTÖR
» Bu olay sırasında proteini şifreleyen DNA’nın anlamlı parçası (gen) açılır. DNA' nın
her bölgesi protein sentezine katılmaz.
» Anlamlı DNA parçasının kalıp görevi gören zincirinden mRNA sentezlenir.
» mRNA ilgili zinciri, DNA’nın adeta tamamlayıcı zinciri gibidir.
» DNA’da adenin karşısına mRNA’da urasil, guanin karşısına sitozin, sitozin karşısına
guanin, timin karşısına ise adenin gelir.
» DNA’dan mRNA yazılması (sentez) RNA polimeraz enzimiyle olur.
» Çekirdekte üretilen mRNA çekirdek zarındaki porlardan çıkarak sitoplazmaya geçer
ve ribozoma ulaşır.
» mRNA ribozomun küçük alt birimine bağlanır. Bu aşamadan sonra ribozomun büyük
alt birimi ile küçük alt birimi birleşerek ribozom aktifleşir.

Translasyon (Genetik Şifrenin Okunması)

» mRNA kodonlarının ribozomda okunması olayıdır. mRNA üzerindeki başlama kodo-
nuna uygun antikodon taşıyan tRNA, onun taşıdığı amino asit ve ribozomun büyük
alt birimleri mRNA ile birleşince protein sentezi başlar.

» Protein sentezinin başlama sinyalini mRNA’daki AUG kodonu verir. Bu kodon me-
tionin amino asidini şifreler. Başlama kodonundan önce gelen kodonlar ihmal edilir.