Page 171 - 12_edebiyat_ogretmenin

TİYATRO 169

YAZMA

RADYO TİYATROSU (RADYO OYUNU)

YAYINEVİ

o Radyo oyunu, radyoda seslendirilmek üzere yazılan oyundur. Radyo tiyatrosu olarak da adlan-
dırılır.
o Dünyada 1923-1924 yıllarında ilk radyo oyunları yayınlanırken Türkiye’de 1927 yılında ilk yayın-
lar yapılmıştır. İlk yayınlarda yayın teknolojisinin kaydetme ve saklama olanakları gelişmediğin-
den yayınlar genellikle canlı olarak gerçekleşmiştir.

o Radyo tiyatrosu, edebiyat ve tiyatro sanatından beslenen sanatsal bir anlatıdır. Televizyonun
yaygın olmadığı dönemlerde dinleyiciler tarafından beğeniyle takip edilen bir radyo programıydı.
EDİTÖR
Bu dönemlerde klasik edebiyat yapıtlarından uyarlamalar yapıldığı gibi özgün radyo oyunları da
yazılıyordu.
o 1940’lı yıllarda TRT radyolarında üretken bir dönem yaşamış olan radyo tiyatrosu; zamanla din-
leyicisini kaybetmiş, kaybolma tehlikesi altında -işlevini değiştirerek- varlığını devam ettirmeye
çalışmıştır.

o Türkiye’de özellikle 1980’li yıllardan sonra radyo tiyatrosuna dinleyicilerin ilgisinin azaldığı ve
radyolarda bu formatta eserler yayınlanmamaya başlandığı görülür.
o Televizyonun bir kültür hâline gelmesi ve sanatı görselleştirmesi, radyo tiyatrosunun önemini
azaltmıştır. Oysa gelişen teknolojiyle birlikte cep telefonu, MP, CD, internet gibi olanaklar bu türü
canlandırmak için kullanılabilir.

o Radyo oyununun Türkiye’deki kısa tarihinde ünlü romancı, öykücü ve şairlerin radyo oyunu yaz-
dıkları dönemde bu türün önem kazandığı görülmektedir.
o Turgut Özakman, Başar Sabuncu, Dinçer Sümer, Erdoğan Aytekin, Turan Ofl azoğlu, Necati Cu-
malı, Behçet Necatigil, Oktay Rifat, Sevgi Sabuncu, Güngör Dilmen gibi yazarlar radyo tiyatrosu
programlarına oyunlar yazmış bazı yazarlarımızdır.

Bir Tiyatro Metnini Radyo Tiyatrosuna Dönüştürme
Yazar oyununu “Radyo Tiyatrosu Servisi”ne ulaştırır. Serviste bulunan dramaturglar oyunu
okuyup radyo tiyatrosu tekniği açısından değerlendirirler. Gerekli görüldüğü takdirde yazarla
birlikte oyunda bazı değişiklikler yapılır. Metin değerlendirildikten sonra oyunu yönetecek kişi
ve rolleri canlandıracak kişiler belirlenir. Belirlenen gün ve saatte sanatçı kadrosu, yönetmen ve
teknik ekip toplanır. Bir iki provadan sonra çekimler yapılır ve oyun yayınlanır.