Page 77 - 12_fizik_ogretmenin

ATOM FİZİĞİNE GİRİŞ VE RADYOAKTİVİTE 75

 Beta bozunmasında çekirdekteki nötron sayısı 1 azalırken proton sayısı bir artar.
Kütle numarası değişmez.
 Kararlı kuşağın altında kalan bölgede nötron sayısı oranı kararlılık kuşağına göre
proton sayısı
daha düşüktür. Buradaki çekirdekler ya pozitron yayar ya da elektron yakalar.
Pozitron yayan bir çekirdekte bir proton, bir nötrona ve bir pozitrona dönüşür.
0
1
 p → 1 n + 0 e( 1 ) β şeklindedir.
1 0 1
Atom numarası 83'ten büyük olan elementler alfa (α) ışıması yaparak kararlı hâle
gelirler. Alfa ışıması yapan atomun kütle numarası 4, atom numarası ise 2 azalır.
Yayınlanan alfa parçacığı
4
( He)
Proton 2
Nötron
235 U → 231 Th + 4 He()α
92 90 2
Uranyum çekirdeği
238
( 92 U) Toryum çekirdeği
234
( 90 Th) YAYINEVİ
Alfa ışıması demek çekirdekten bir taneciğin ayrılması demektir. Alfa ve beta bo-
zunmalarında çekirdek, uyarılmış durumdan kararlı hâle geçmek için enerjisinin bir
kısmını foton olarak yayar. Bu ışımalara da gama ışıması (γ) denir. Bu ışımaların
EDİTÖR
frekansı ve enerjisi çok yüksektir. Gama ışıması yapan çekirdekte kütle numarası ve
atom numarası değişmez. Yani başka bir çekirdeğe dönüşmez.
Ayrıca bir element çekirdeği, bir nötronla birleşirse buna nötron yakalama denir. Bu
birleşmede çekirdek o elementin daha ağır bir izotopunu meydana getirir. Nötron,
çekirdek enerjisiyle var olan enerjiyi gama ışıması yapacak şekilde arttırır.
0 -
Elektron( β )
-1
Proton
Nötron 34 S + 1 n → 35 S +γ şeklinde oluşur.
Elektron 16 0 16
Foton
Kobalt çekirdeği
60 Co
27 Gama ışıması sırasında çekirdek
Nikel çekirdeği Foton (Yayınlanan
60 Ni enerjisinin bir kısmını foton olarak
28 gama ışınları) yayar.
Nükleer Fisyon ve Füzyon

 Nötron bombardımanıyla kararsız olan büyük çekirdeklerin küçük kütleli çekirdek-
lere dönüşmesi olayına fisyon denir. Yani çekirdek bölünmesi de denilebilir. Kararsız
çekirdekler fisyona uğradıkları zaman çekirdekleri bir arada tutan bu güçlü kuvveti
oluşturacak büyük bir enerji ortama salınır. Atom bombasını fisyona örnek olarak
verebiliriz.