Page 112 - 9_cografya_ogretmenin

110 DOĞAL SİSTEMLER
TÜRKİYE’DE BASLINÇ VE RÜZGÂRLAR
ˇ İzlanda Dinamik Alçak Basınç: Yazın yağmur, kışın kar yağışına neden olur.
ˇ Sibirya Termik Yüksek Basıncı: Kış mevsiminde etkisi çok fazladır Bazı günlerin soğuk
ve ayaz geçmesine neden olur.
ˇ Asor Dinamik Yüksek Basıncı: Kışın Balkanlar üzerinden gelirse kar yağışına neden olur.

Yazın kuraklığa neden olur.
ˇ Basra Termik Alçak Basınç: Yaz mevsiminde etkisi daha fazladır. Kurutucu etki yapar.

ˇ Türkiye’nin etrafında bulunan basınç merkezleri iklim üzerinde önemli etkilere sahiptir.
YAYINEVİ
Kış mevsiminde Sibirya ve İzlanda basınç merkezleri etkili olmaktadır. Sibirya yüksek
basıncı sıcaklığı düşürmekte İzlanda alçak basıncı ise kışların biraz daha ılık geçmesine
neden olmaktadır.
ˇ Yaz mevsiminde ise Asor ve Basra basınçları etkili olmaktadır. Bu basınç merkezleri yazların
sıcak ve kurak geçmesine neden olmaktadır. Asor DYB, yıl boyunca etkilidir.
ˇ Basınç merkezleri, yeryüzü şekilleri, kara ve deniz karakterleri etkisiyle ülkemizde farklı
rüzgârlar da ortaya çıkmaktadır. Bunlardan bir tanesi de föhn rüzgârlarıdır. Yamaçtan
aşağı inen sıcak ve kuru rüzgârlara föhn rüzgârları denir.

2000 m ˇ Föhn rüzgârları yamaçlarda her 100 m’de sıcaklığı
EDİTÖR
8°C fön 1°C artırmaktadır. Ülkemizde Doğu Karadeniz ve
Toroslar’da föhn etkisi görülmektedir.
400 m 24°C
18°C 0 m

ˇ Meltem rüzgârları ve bazı SOĞUK RÜZGÂRLAR
yerel rüzgârlar da ülke-
mizde etkili olmaktadır.
Karayel, Yıldız ve Poyraz Karayel Yıldız Poyraz
soğuk rüzgârlar; Samyeli, Günbatısı Gündoğusu
Kıble ve Lodos ise sıcak Samyeli
rüzgârlardır. Bu rüzgârların Lodos Kıble (Keşişleme)
etki alanları çok geniş de-
ğildir. SICAK RÜZGÂRLAR

ˇ Ülkemizde, günümüze kadar en yüksek basınç (1045 mb) Zonguldak’ta, en düşük basınç ise
Van (747 mb)’da ölçülmüştür. En yüksek kar kalınlığı Bitlis’te (525 cm) ölçülmüştür.
ˇ Etezyen: Balkanlar'dan doğan ve Ege Denizi’ne doğru esen soğuk yerel rüzgârlardır.
ˇ Meltem: Farklı ısınma özelliğine sahip olan yüzeyler arasındaki günlük sıcaklık ve basınç
farklarına bağlı olarak oluşurlar. Kıyı Ege’de gündüz denizden karaya doğru esen deniz
meltemlerine imbat denir.