Page 102 - 9_edebiyat_ogretmenin

ROMAN 5. ÜNİTE 100

ROMAN

ˇ Genellikle insanların serüvenlerini, iç dünyalarını, toplumsal bir olay ya da olguyu, insan ilişki-
lerini ve değişik insanlık durumlarını yansıtmayı amaçlayan düzyazı türüne roman denir. Uzun
anlatıma dayalı edebiyat türlerinden biri olan roman; olayları yer, zaman ve şahıs kadrosu
YAYINEVİ
bütünlüğü ve uyumu içinde anlatır. Okuyucuyu çekebilecek nitelikte merak unsurları içerir.

ROMANIN ÖGELERİ
ˇ Roman dört temel ögeden oluşur. Romanın kurgusunu oluşturan dört temel unsur “yer,
zaman, olaylar zinciri ve şahıs kadrosu”dur.
ˇ Kişi (Kahramanlar): Romanların çoğunda geniş bir şahıs kadrosu vardır. Romanda başka-
rakter ve yardımcı karakterler bulunur, şahıslar ayrıntılı olarak tanıtılır. Roman kahrama-
nının yaşamı, geniş bir zaman çerçevesi içinde baştan sona anlatılır. Roman kişileri “tip” ve
“karakter” olarak karşımıza çıkar.
ˇ Tip: Belli bir sınıfı ya da belli bir insan eğilimini temsil eden kişidir. Tip evrenseldir ve
EDİTÖR
genel özelliklere sahiptir. Tipler “sevecen tip, alıngan tip, kıskanç tip, sosyal tip” gibi
bireysel olmaktan çok; başkalarında da bulunan, ortak özellikler taşıyan ve bu özellik-
leri en belirgin şekilde temsil eden şahıs veya şahıs grubudur.

ˇ Karakter: Romanda olumlu ve olumsuz yönleri ile verilen, belirli bir tip özelliği göster-
meyen kişilerdir. Karakter, kendine özgüdür. Karakterler genel temsil özelliği göster-
mez. Karakterler, birden fazla özelliği belirlenmiş, tipik olan birkaç özelliği ile insanın
iç çatışmaları ve çıkmazlarını verme görevini yüklenmiş roman şahıslarıdır. Bu şahıslar
çok yönlü olup değişkenliğe sahip kişiler oldukları için bunlara “yuvarlak roman kişisi”
de denmektedir.
ˇ Olay: Romanlar, temel bir olay etrafında gelişen ve iç içe geçmiş çok sayıda olaydan
oluşur. Romanda anlatılan olaylar hayattan alınabileceği gibi tarihten, anılardan, okunan
kitaplardan ve masallardan da alınabilir. Önemli olan, konunun gerçeğe uygun olmasıdır.
Romanda olaylar her yönüyle ayrıntılı olarak işlenir. Her olay bir nedene bağlanır. Böylece
okuyucu, romanın içine çekilir.

ˇ Mekân (Yer): Romanlardaki kişilerin yaşadığı, olayların geçtiği yerdir mekân. İnsanlar gibi,
roman kişileri de belli bir çevrede yaşar. Bu çevre, okuyucuya betimleme yoluyla anlatılır.
Romanda olayların geçtiği ve kişilerin yaşadığı yerler, çevre ve diğer mekânlar çok ayrın-
tılı şekilde verilir.