Page 35 - 9_kimya_ogretmenin
P. 35
ATOM VE PERİYODİK SİSTEM 33
ˇ Her element atomunun spektrumu kendine özgü olup o element için “parmak izi” görevi
görür.
ˇ Bir element atomunun yayılma ve soğurma spektrumları, birebir aynı sayıda ve aynı dalga
boylarında çizgi içerir.
ˇ 1913 yılında Niels Bohr, hidrojen atomunun spektrumunu inceleyerek yeni bir atom mode-
li önermiştir.
ˇ Yörüngeli model olarak da bilinen Bohr atom modeline göre;
YAYINEVİ
F
Elektron, çekirdekten belirli uzaktaki dairesel yörüngeler-
de (enerji düzeyi, enerji seviyesi, katman, kabuk) hareket
eder.
F
Her enerji düzeyi bir tam sayı ile belirtilir. Enerji düzeyleri, çekirdekten başlanarak
n = 1, 2, 3, 4, ... gibi bir tam sayı ile veya K, L, M, N, ... gibi harfle gösterilir.
F
Enerji düzeyleri belirli bir enerji değerine karşılık gelir. Bir elektron, bu enerji dü-
zeylerindeki değerlerden ancak birine sahip olabilir. Çekirdeğe en yakın enerji düzeyi
minimum, en uzaktaki ise maksimum enerjiye sahiptir.
Elektronun bulunduğu en düşük enerji düzeyi, onun temel halidir. Temel hâlde atom
F
kararlıdır ve ışın yaymaz.
EDİTÖR
F
Elektronun dışarıdan enerji soğurarak üst enerji düzeylerine geçmesine atomun uya-
rılmış hâli denir. Uyarılmış hâlde atom kararsızdır.
Uyarılmış elektron, yüksek enerjili düzeyden düşük enerjili düzeye geçerken aldığı
F
enerjiyi ışıma olarak geri verir.
ˇ Aşağıda Bohr atom modeline göre hidrojen atomunun farklı durumlardaki enerji düzeyleri
gösterilmiştir.
3 3 3
2 Enerji e 2 Işın 2
1 soğurma 1 yayma 1
(Absorbsiyon) (Emisyon)
Elektron Çekirdek
Temel hâldeki elektron Uyarılmış hâldeki elektron Uyarılmış hâlden ışın yaya-
rak temel hâle geri dönen
elektron
ˇ Günümüzden Bohr atom modeline bakıldığında;
F 1 2 + 3 +2
Tek atomlu taneciklerin ( H, He Li gibi) davranışlarını açıklarken çok elektronlu
atomların davranışlarını açıklamada yetersiz kalmıştır.
F
Elektronun çekirdeğin çevresindeki dairesel yörüngelerde hareket ettiği söylenemez.
Yani elektronun yerini tam olarak belirlemek mümkün değildir. Ancak elektronların