Page 92 - 9_tarih_ogretmenin

90 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI
Asya (Büyük) Hun Devleti (MÖ 220 - MS 216)

ˇ Asya Hunları, tarihte bilinen ilk teş-
kilatlı Türk devleti olup aynı zamanda
Orta Asya tarihinin ilk büyük devletidir.

ˇ Asya Hunları hakkındaki ilk belge MÖ
318’de Çin’le yapılan Kuzey Şansi Savaşı
YAYINEVİ
sonrasında imzalanan antlaşmadır.
ˇ Orhun ve Selenga Irmağı civarında kut-
lu vatan kabul edilen Ötüken merkez
olmak üzere güçlü bir devlet kuran Hunlar, zamanla bütün Orta Asya’ya egemen oldular.
ˇ Asya Hunlarının bilinen ilk hükümdarı Teoman(Tuman)’dır.

ˇ Teoman; Çinliler, Yüe-çiler ve Moğol asıllı Tunguzlarla savaştı. Askeri bakımdan üstün olan
Türkler, Çin topraklarının bir kısmını ele geçirdiler.

ˇ Babası Teoman tarafından Yüe-çilere rehin olarak verilen Mete, bir fırsatını bularak kaçtı
ve Hun ülkesine geldi.
EDİTÖR
ˇ Bir süre sonra güvendiği askerleriyle babasına karşı giriştiği taht mücadelesini kazanarak
Hunların yönetimini ele geçirdi.

ˇ Mete, cesareti ve teşkilatçılığı sayesinde kısa zamanda Asya’daki Türk boylarını bir yönetim
altında topladı.
ˇ Asya Hun Devleti’nin en başarılı hükümdarı olan Mete, öncelikle yakın komşuları olan Tunguz
kabileleri ile Yüe-çileri egemenlik altına aldı.

ˇ Daha sonra Asya Hun Devleti için tehlikeli gördüğü Çin ile mücadeleye başladı ve Çin üzerine
birçok sefer düzenledi.
ˇ Asya Hun Devleti, en geniş sınırlara Mete Dönemi’nde ulaştı. Ülkenin sınırları doğuda
Kore’ye, batıda Aral Gölü’ne, kuzeyde Baykal Gölü’ne, güneyde Tibet’e kadar genişledi.

ˇ Mete’nin izlediği bu politika nedeniyle Çinliler, MÖ 200 tarihinde Hunlarla bir antlaşma
imzalamak zorunda kaldı.
ˇ Bu antlaşma ile Çinliler Hunlara vergi vermeyi ve ülkenin kuzeyindeki bozkırları Hunlara
bırakmayı kabul ettiler.

ˇ Mete Han’dan sonra Çin ile ekonomik ve siyasi ilişkileri geliştirmek isteyen Ki-ok Çinli bir
prensesle evlendi.