Page 75 - tyt_tek_kitap_konu

ANLATIM BOZUKLUKLARI 295

˜ ÖZÜ X ÖRNE SÖR
Öncül cümlede “elbette” sözcüğünün kesinlik ifade Alınan bu karar, savaşta askerin daha çok ölmesine yol açtı.
etmesi, “olabilirler” sözcüğünde ise olasılık anlamı Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki değişik-
olması anlatım bozukluğuna yol açmıştır. Dolayısıyla liklerin hangisiyle giderilebilir?
anlamca çelişen sözcüklerin bir arada kullanılması söz
konusudur. Doğru cevap E seçeneğidir. A) “bu” sözcüğü atılarak
B) “daha çok” sözü “askerin” sözcüğünden önce kullanı-
Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması
larak
Cümlelerde, anlamca ya da yazımca birbirine yakın olan C) “yol açtı” sözü yerine “sebep oldu” sözü getirilerek
sözcükler birbiriyle karıştırıldığından anlatım bozukluğu
yapılabilmektedir. D) “alınan” sözü atılarak
YAYINEVİ
X ÖRNE E) “savaşta” sözcüğü “ölmesine” sözcüğünden sonra
Prensipli olması yüzünden sınavda başarılı oldu. kullanılarak Türkçe
(yüzünden yerine sayesinde kullanılmalıdır.)
˜ ÖZÜ
Hafta sonu bu fidanları okul bahçesine ekeceğiz. (eke-
ceğiz yerine dikeceğiz kullanılmalıdır.) Öncül cümlede bir sözcüğün yanlış yerde kullanılmasın-
dan kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır. Dolayı-
Koridor aynasından yankılanan güneş ışığı gözümü alı-
yordu. (yankılanan yerine yansıyan kullanılmalıdır.) sıyla “daha çok” sözcüğünün “askerin” sözcüğünden
önce getirilmesiyle yanlışlık giderilmiş olur. Doğru cevap
Bütün AYT konularını kaplayan deneme yapacağım. B seçeneğidir.
(kaplayan değil kapsayan kullanılmalıdır.)
Meyve ücretlerine zam yapıldı. (ücret yerine fiyat kul- Deyimlerin Yanlış Anlamda Kullanılması
lanılmalıdır.) Deyimler, sözcükleri kalıplaşmış ve değiştirilemeyen

X ÖRNE SÖR yapılardır. Bazen deyim sözcüklerinden birinin değiştiril-
mesi veya deyimin yanlış anlamda kullanılması anlatım
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozuk- bozukluğuna sebep olur.
luğu vardır?
X ÖRNE
A) Doğanın güzelliğidir beni burada en çok etkileyen.
Çok hayırsever biriydi, elinden geleni ardına koy-
B) Bir ailenin verdiği insanüstü bir çabanın hikâyesidir mazdı. (“elinden geleni yapmak” deyimi kullanılmalıdır.)
bu. EDİTÖR
Çok acıkmış olmalı, midesi zil çalıyor. (“midesi” yerine
C) Aslında gerçeğin ta kendisidir anlattıkları. “karnı” kullanılmalıdır.)
D) Tasarıları arasında ona yer yoktu aslında.
Ahmet’e ayak bağı oluyor, işlerin zamanında bitmesini
E) Şimdiye değin hiç karşılaşmamıştım böyle bir sorunla. sağlıyordu. (“ayak bağı olmak” yerine “ön ayak olmak”
deyimi kullanılmalıdır.)
˜ ÖZÜ
B seçeneğindeki “çaba verdiği” ifadesinde anlatım Anlam Belirsizliği
bozukluğu yapılmıştır; bu yanlışlık “çaba gösterdiği” Bu tür cümlelerde anlatım bozukluğundan ziyade anlam
şeklinde düzeltilmelidir. Doğru cevap B seçeneğidir. belirsizliği vardır. Örneğin ikinci tekil şahıs zamiri olan
“senin” veya üçüncü tekil şahıs zamiri olan “onun” söz-
Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması cükleriyle yapılan tamlamalarda tamlayan olan “senin”
Cümlede herhangi bir sözcük, olması gereken yerde kul- veya “onun” sözcükleri düştüğünde anlam belirsizliği
lanılmazsa anlatım bozukluğu yapılmış olur. olmaktadır.
X ÖRNE X ÖRNE
İzinsiz inşaata girmek yasaktır. (“izinsiz” sözcüğü Markete uğradığını sanıyorum. (senin/onun uğradığını)
“inşaat” sözcüğünden sonra gelmelidir.) Ɖ Bazı cümleler, iki anlama gelecek şekilde anlaşılabilir.
Hazırlıksız sınava girdiği için çok heyecanlandı.
(“hazırlıksız” sözcüğü “girdiği” sözcüğünden önce Balık tutmayı babamdan daha çok severim. (“Balık
tutma eylemine olan sevgisi mi babasına olan sevgisin-
gelmelidir.)
den fazla yoksa balık tutma eylemine olan sevgisi, baba-
Zincirsiz trafiğe çıkanlar çok zorluk yaşadılar. (“zincir- sının balık tutma eylemine olan sevgisinden mi fazla”
siz” sözcüğü “çıkanlar” sözcüğünden önce getirilmelidir.) belirsizliği)