Page 63 - tyt_turkce_konsensus

Fiil Çatısı Test - 28

1. Sisli bir gün Eminönü’nden araba vapuru ile karşıdan 4.
I. Aylar, yıllar su gibi geçti.
karşıya geçiyordum. Araba vapuru yalnız kendi ışığının
II. Aralarında sessizce konuşuyorlar.
düştüğü yerde suyu buluyor ve yol alıyordu. Vapur bir-
den hızlanınca düşmemek için korkuluklara tutundum. III. Sanırım yarın getiririz.
Benimle birlikte sallanan korkuluklar hiç de sağlam ya- IV. Karanlıktan hâlâ korkuyor mu?
pılmamıştı. Kadıköy İskelesi’ne gelince büyük bir kala- V. Akşamları parka gidiyoruz.
balıkla birlikte ben de vapurdan indim. Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde yüklem nesnesi-
ne göre diğerlerinden farklıdır?
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine örnek gös-
terilemez? A) I ve II B) II ve III C) II ve IV

A) Etken fiil B) Edilgen fiil C) İşteş fiil D) III ve IV E) IV ve V
D) Geçişli fiil E) Geçişsiz fiil

5.
Fiil çatısı başlığı altında, yüklem olan fiilin özne
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, özne-yük- ile ilişkilerine, özne-yüklem ilişkisi denir. Bu ilişki
lem ilişkisine göre diğerlerinden farklıdır? dört grupta incelenir. Bu başlıkların ilki etken
fiildir. Fiil etkense fiildeki iş başkası tarafından
A) Gerçeği söylemezsek, onların yalanlarına inanacak- YAYINEVİ
yapılmaz.
lar.
B) Sizi satrançtaki oyun dışı edilmiş taşlar gibi görüyo- Bu parçaya göre;
rum.
I. Fırtına sonrası hava açıldı.
EDİTÖR
C) İnsanların değişmesinden nefret ediyorum.
II. Temeldeki koca kaya zorlukla kırıldı.
D) İç depremlerimizden masanın altına saklanıyoruz. III. Kitaplar sınıfta bir çırpıda okundu.
E) Daha sonra bir kez de tiyatro da karşılaşıyoruz. cümlelerinden hangilerinde yüklemde bildirilen işte
başkası tarafından yapılma anlamı yoktur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) II ve III
3. (I) Kedim Mırnav nihayet uyandı. (II) Önce yarım saat
kadar iyice bir yalandı. (III) Evin her odasını yavaş ya-
6. (I) Ara ara akla gelip ezberden tekrar edilen cümleler
vaş dolandı. (IV) Acıktığından olacak, kardeşimin bibe-
biliyoruz. (II) Bunlar çoğunlukla kitaplardan, şiirlerden
ronda kalan mamasına sulandı. (V) Sonunda bizim yön-
aklımıza düşer. (III) Sanki birileri tarafından sezdirme-
lendirmemizle ve kameralar eşliğinde Mırnav hazretleri den dilimize yapıştırılmıştır. (IV) Bilinçsizce tekrar etti-
tarafından kedi kahvaltısına nihayet başlandı. ğimizi fark ederiz. (V) Ne zamandır tekrar ettiğimizi de
bilmeyiz.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde
yüklem çatısı yönüyle dönüşlü değildir? Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde
yüklem edilgen çatılıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
A) I B) II C) III D) IV E) V

Fiil Çatısı: Fiillerin nesne ve öznelerine göre gösterdikleri özelliklere “çatı” Yarın pikniğe gidilecek. Bütün halılar yıkandı.
denir. Fiiller çatılarına göre iki grupta incelenir: Dönüşlü Fiiller: Bu tür bir fiilde sözcüğün karşıladığı hareket, o hareketi yapan
Öznelerine Göre: kişinin üzerine döner. Geçişli fiillerden “l” veya “n” ekleriyle teşekkül ettirilir.
Etken Fiiller: Öznesi “yapma” ifade eden fiillerdir. Böyle bir fiilde, fiile ait hare- Dönüşlü fiiller muhakkak geçişsiz olur. Yani nesneyle bir arada kullanılamaz.
keti kimin yaptığı açıkça bellidir. Düğüne gitmeden önce süslendi.
Resmi ben çizdim. Yemeği o yedi. İşteş Fiiller: Öznesi birden fazla olan fiillerdir. Fiilden fiil yapan “ş” ekiyle
Edilgen Fiiller: Öznesi belirsiz olan, fiile ait hareketin kim tarafından yapıldığı yapılır. Karşılıklı veya beraber yapma ifade eder. İşteş fiillerin ekseriyeti geçiş-
belli olmayan bu fiiller, etken fiillere ya “l” ya da “n” yahut her ikisi birden sizdir; bu yüzden nesneyi kabul etmez.
eklenerek yapılır. Onlar sorunlarını görüşmüşler.
215