Page 28 - 10-sinif-odn-kimya-22

¦ §
104
104 ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR

HAYATIMIZDA ASİTLER VE BAZLAR

ASİTLERİN VE BAZLARIN FAYDA VE ZARARLARI
* Halk arasında zaç yağı olarak bilinen sülfürik asit (H SO ), otomobil akülerinin içine konulur.
2
4
Ayrıca pas olarak bilinen demir (III) oksit ile tepkimeye girerek pası giderir.
* Halk arasında tuz ruhu olarak bilinen hidroklorik asit (HCl); metalleri parlatmada pas giderici ve
PVC üretiminde kullanılır.

* Amonyak (NH ), temizlik maddelerinin yapımında ve soğutucu akışkan olarak kullanılır.
3
* Temizlikte kullanılan maddelerin çoğu bazik karakterlidir.
* Halk arasında sud kostik olarak bilinen sodyum hidroksit (NaOH) beyaz sabunun, potas kostik
olarak bilinen potasyum hidroksit (KOH) arap sabunun ham maddelerinden biridir.

* Çamaşır suyunun kimyasal formülü NaClO, kimyasal adı ise sodyum hipoklorittir. Çamaşır suyu,
temizlik ve hijyen amacı ile kullanılır.

* Temizlikte çamaşır suyu mutlaka maske takılarak kullanılmalıdır. Kesinlikle tuz ruhu (HCl) ile bir-
likte kullanılmamalıdır. Çamaşır suyu ile tuz ruhu birleşirse;
NaClO(suda) + 2HCl(suda) → Cl (g) + H O(s) + NaCl(suda)
2 2
denklemine göre zehirli ve öldürücü klor gazı açığa çıkmaktadır.

* Evlerde kullanılan şebeke suları çözünmüş olarak kalsiyum karbonat (CaCO ) içerir. Sert (kireçli)
3
su olarak bilinen bu sular; metal ve cam eşyalarının matlaşmasına, boruların tıkanmasına ve
makine rezistansların yalıtkanlığına neden olur. Ayrıca sudaki kireç, tuvalet taşlarının kirlenme-
sine yol açar. Bu nedenle kireci çözen asidik maddeler kullanılır.
* Evlerde lavaboları tıkayan kıllar ve yağ yapısındaki kirleticiler, NaOH ile giderilir. Bu tür ürünle-
rin sıklıkla kullanılması metal ve plastik aksama zarar vermektedir.
* Çaydanlık gibi mutfak gereçlerinde oluşan kireci ve metal eşyaların pasını gidermek için kullanı-
lan kimyasallar yerine limon tuzu veya sirke kullanılabilir.
* Bir bitki için toprağın pH değerini yükseltmek için sönmemiş kireç (CaO) veya sönmüş kireç
(Ca(OH) ), düşürmek için alçı taşı (CaSO ) veya organik gübreler kullanılır.
2
4
* Besin maddelerini korumak amacı ile asetik asit, benzoik asit, sitrik asit ve sorbik asit gibi asidik
özellik taşıyan maddeler kullanılır.

* Saç şeklini değiştirmek için kullanılan perma çözeltisi baziktir. Çok sık perma kullanan kişilerin
saçları zarar görür.

* Saçları temizlemek için kullanılan şampuanlar ve dişleri temizlemek için kullanılan diş macunu
bazik özellik gösterir.
* Kimyasal sindirimde rol alan salgılar asidik veya bazik özellik gösterir.
» Proteinlerin sindirimi için mide, kuvvetli bir asit olan HCl salgılayarak sindirir.

EDİTÖR YAYINEVİ