Page 12 - 7-lgs-fen

8. SINIF KONULARINA GİRİŞ KATI BASINCI

BASINÇ
• Maddelerin birim yüzeye uyguladıkları dik kuvvete basınç denir. Basınç birimi Pascal’dır
ve “Pa” ile gösterilir. Katı, sıvı ve gazlar bulundukları ortama basınç uygularlar.

KAZANIM / KONU ÖZETI • Katı cisimler ağırlıklarından dolayı bulundukları yüzeylere basınç uygular. 1 2
Katı Basıncı

• Katı cisimlerin ağırlıkları artarsa veya yere temas ettikleri yüzey alanı azalırsa uygulaya-
cakları basınç artar.

• Basınç, yüzey alanı artarsa azalır. Yanda farklı şekillerde duran bir kişinin
yaptığı basınç arasında P > P ilişkisi vardır.
1
2
1 2
• Basınç, kuvvet ve ağırlık artarsa artar. Yanda farklı ağırlıklarda insanların
yaptıkları basınçlar arasında P > P ilişkisi vardır.
2 1

1 Katı maddelerin birim yüzeye yaptığı dik kuvvete 2 B A
basınç denir. Bundan dolayı katı basıncı maddenin
ağırlığı (kuvveti) ile doğru orantılı iken maddenin
yüzeye etki ettiği temas alanı ile ters orantılıdır.
Buna göre;
I. Kar ayakkabılarının geniş tabanlı olması 10000 N 10000 N
II. Mutfakta kullanılan bıçakların ağzının keskin Çamurlu bir arazide B makinesi ile iş yapan Ahmet
olması
Usta, iş makinesinin sık sık çamura saplandığın-
III. Develerin ayaklarının geniş tabanlı olması dan şikayet etmektedir. Ahmet Usta’nın kullan-
IV. Çivi, vida gibi gereçlerin uç kısmının sivri dığı A makinesinin ağırlığı B makinesi ile aynıdır.
olması Çamurlu arazideki kalan işi A makinesi herhangi
yukarıda verilen günlük yaşamdaki bazı bir çamur saplanma olayı yaşamadan tamamla-
durumlardan hangilerinin amacı basıncı arttır- mıştır.
mak için olabilir? Ahmet Usta’nın kalan işi çamura saplanmadan
A) I ve III B) I, II ve IV bitirmesini sağlayan etken nedir?
A) İş makinelerinin eşit kütlede olması
C) II ve IV D) III ve IV
B) İş makinelerinin farklı genişlikte paletlere
sahip olması
C) B’nin temas eden yüzey alanının az olması
D) A’nın temas eden yüzey alanının az olması

Çözüm: Katılarda basınç yüzey alanı küçüldükçe artar, Çözüm: Katı basıncı maddenin ağırlığı (kuvveti) ile doğ-
yüzey alanı arttıkça ise azalır. Bu durumda; kar ayakkabı- ru orantılı iken maddenin yüzeye etki ettiği temas alanı
larının geniş tabanlı olması ve develerin ayaklarının geniş ile ters orantılıdır. A makinesi ve B makinesinin ağırlığı
tabanlı olması basıncı azaltmaya, mutfakta kullanılan bı- aynıdır(10000 N). Bu araçların birbirinden farklı olması iş
çakların ağzının keskin olması ve çivi, vida gibi gereçlerin makinelerinin farklı genişlikte paletlere sahip olması yani
uç kısmının sivri olması ise basıncı artırmaya örnektir. A makinesinin paletinin daha geniş olmasından dolayıdır.

70
70
EDİTÖR YAYINEVİ