Page 12 - 7-lgs-fen
P. 12

8. SINIF KONULARINA GİRİŞ                                                        KATI BASINCI


                                                         BASINÇ
                      • Maddelerin birim yüzeye uyguladıkları dik kuvvete basınç denir. Basınç birimi Pascal’dır
                     ve “Pa” ile gösterilir. Katı, sıvı ve gazlar bulundukları ortama basınç uygularlar.


                KAZANIM / KONU ÖZETI    • Katı cisimler ağırlıklarından dolayı bulundukları yüzeylere basınç uygular.  1  2
                   Katı Basıncı


                      • Katı cisimlerin ağırlıkları artarsa veya yere temas ettikleri yüzey alanı azalırsa uygulaya-
                     cakları basınç artar.



                      • Basınç, yüzey alanı artarsa azalır. Yanda farklı şekillerde duran bir kişinin
                     yaptığı basınç arasında P  > P  ilişkisi vardır.
                                                 1
                                             2
                                                                                              1       2
                      • Basınç, kuvvet ve ağırlık artarsa artar. Yanda farklı ağırlıklarda insanların
                     yaptıkları basınçlar arasında P  > P  ilişkisi vardır.
                                                 2    1




              1  Katı maddelerin birim yüzeye yaptığı dik kuvvete   2     B                  A
                 basınç denir. Bundan dolayı katı basıncı maddenin
                 ağırlığı (kuvveti) ile doğru orantılı iken maddenin
                 yüzeye etki ettiği temas alanı ile ters orantılıdır.
                 Buna göre;
                 I.  Kar ayakkabılarının geniş tabanlı olması          10000 N             10000 N
                 II.  Mutfakta kullanılan bıçakların ağzının keskin   Çamurlu bir arazide B makinesi ile iş yapan Ahmet
                    olması
                                                                Usta, iş makinesinin sık sık çamura saplandığın-
                 III. Develerin ayaklarının geniş tabanlı olması  dan şikayet etmektedir. Ahmet Usta’nın kullan-
                 IV. Çivi,  vida  gibi  gereçlerin  uç  kısmının  sivri   dığı A makinesinin ağırlığı B makinesi ile aynıdır.
                    olması                                      Çamurlu arazideki kalan işi A makinesi herhangi
                 yukarıda  verilen  günlük  yaşamdaki  bazı     bir çamur saplanma olayı yaşamadan tamamla-
                 durumlardan hangilerinin amacı basıncı arttır-  mıştır.
                 mak için olabilir?                             Ahmet Usta’nın kalan işi çamura saplanmadan
                 A) I ve III          B) I, II ve IV            bitirmesini sağlayan etken nedir?
                                                                 A)  İş makinelerinin eşit kütlede olması
                 C) II ve IV          D) III ve IV
                                                                 B)  İş  makinelerinin  farklı  genişlikte  paletlere
                                                                    sahip olması
                                                                 C)  B’nin temas eden yüzey alanının az olması
                                                                 D)  A’nın temas eden yüzey alanının az olması

              Çözüm: Katılarda  basınç  yüzey  alanı  küçüldükçe  artar,   Çözüm: Katı basıncı maddenin ağırlığı (kuvveti) ile doğ-
              yüzey alanı arttıkça ise azalır. Bu durumda; kar ayakkabı-  ru  orantılı  iken  maddenin  yüzeye  etki  ettiği  temas  alanı
              larının geniş tabanlı olması ve develerin ayaklarının geniş   ile  ters  orantılıdır.  A  makinesi  ve  B  makinesinin  ağırlığı
              tabanlı olması basıncı azaltmaya, mutfakta kullanılan bı-  aynıdır(10000 N). Bu araçların birbirinden farklı olması iş
              çakların ağzının keskin olması ve çivi, vida gibi gereçlerin   makinelerinin farklı genişlikte paletlere sahip olması yani
              uç kısmının sivri olması ise basıncı artırmaya örnektir.  A makinesinin paletinin daha geniş olmasından dolayıdır.


                                                          70
                                                          70
                                        EDİTÖR YAYINEVİ
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17