Page 10 - 10_tarih_ogretmenin

14 YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ
SARAY
ˇ Dergâh ya da bârgâh olarak da bilinir. Devletin hem yönetim merkezi hem de sultanın
özel hayatının geçtiği yerdir. Saray teşkilatında en önemli görevliye “hacip” denirdi. Sul-
tanın mutlak vekiline vezir denirdi. Vezir sultan adına devleti idare ederdi.
ˇ Alaeddin Köşkü (Konya), Keykubadiye Sarayı (Kayseri), Kubadabad Sarayı (Beyşehir)
ve Alaiye Sarayı (Alanya) Türkiye Selçukluları’na ait önemli saraylardandır.

EDİTÖR YAYINEVİ

Alaiye Sarayı (Alanya Kalesi)

Alaeddin Köşkü Keykubadiye Sarayı Kubadabat Sarayı
HÜKÜMET
ˇ Türkiye Selçuklularında askeri, idari, mali ve hukuki işlerin karara bağlandığı en yüksek
yönetim organına Divan-ı Saltanat denirdi. Divan-ı Saltanata vezir başkanlık ederdi.
Divan-ı Saltanata bağlı olarak ;
M mali işlerden sorumlu divana Divan-ı İstifa
M askeri işlerden sorumlu divana Divan-ı arz
M idari işlerden sorumlu divana Divan-ı işraf
M iç ve dış yazışmalardan sorumlu divana Divan-ı inşa denirdi.
ˇ Pervane ve Naib-i Saltanat görevlileri ilk defa Türkiye Selçuklularında oluşturuldu.
Sultana vekalet eden naipler, sultan başkentte bulunmadığı zamanlarda devlet işlerini
yürütürlerdi.
ˇ İkta sisteminin uygulandığı Türkiye Selçuklularında arazi işlerinden pervane denen
görevli sorumluydu. Pervane denen görevli aynı zamanda menşur ve beratları da ha-
zırlardı.
ORDU
ˇ Türkiye Selçukluları ordu teşkilatlanmasında Büyük Selçuklu Devleti’ni örnek aldı.
ˇ Türkmenlerin devlet içerisindeki nüfuzunu kırmak içn gulam sistemini yaygınlaştırdı.
ˇ Ücretli askerlik uygulamasının da görüldüğü Türkiye Selçuklularında ordu şu bölümler-
den oluşurdu:
M Türkmenler: Uç bölgelerinde her an savaşa hazır durumda bulunan birliklerdir.
M Gulamlar (Hassa Ordusu): Hükümdarın sürekli yanında bulunan atlı veya yaya as-
kerlerdir. Üç ayda bir devletten maaş alırlardı.
M İkta askerleri (Tımarlı Sipahiler): Tamamen Türklerden oluşan askerlerdi. Maaş ye-
rine ikta dirlik denilen tımarları alan sipahiler genelde atlı birliklerdi. Savaş zamanı
ikta sahipleri ile birlikte orduya katılırlardı.