Page 28 - 10_tarih_ogretmenin

DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SAVAŞÇILAR VE ASKERLER 61
ˇ Osmanlı Beyliği’nin Bursa kuşatması NOT:
sırasında aşiret kuvvetlerinin uzun kale
kuşatmalarında yetersiz olduğu görül- Türk gençlerinden kurulan düzenli birlik-
dü. Çünkü devlete bağlı olmayan bu sa- lerin atsız askerine “yaya”, atlı askerine
vaşçı gruplar arasında belli bir düzen ve de “müsellem” adı verilmiştir. Askerler
koordinasyon yoktu. başlarına “ak börk” giyerlerdi.
ˇ Osmanlı bir savaşa karar verdiği za-
man, bu grupların toplanması ve sevki- YAYA VE MÜSELLEMLERIN ÖZELLIKLERI
yatı oldukça sorun yaratıyordu.
ˇ Bu nedenle fetihlerin sitstemli bir şekil- M Vezir Çandarlı Kara Halil tarafından
MEDİTÖR YAYINEVİ
sağlıklı ve güçlü Tük gençlerinden
de yapılabilmesi için düzenli orduya ih-
tiyaç duyuldu. kuruldu.
M Biner kişilik yaya ve atlı gruplar ha-
ILK DÜZENLI OSMANLI ORDUSUNUN linde teşkilatlandırıldı.
KURULMASI
ˇ Osmanlı’nın Kuruluş Dönemi’nde fetih M Yaya (piyade) sınıfında her on kişiye
hareketleri zamanla büyük ve korunaklı bir onbaşı, her yüz kişiye bir yüzbaşı
şehilere dayandı. tayin edildi.
ˇ Büyümenin sürdürülebilmesi için stra- M Müsellem (atlı) birliklerde her otuz
tejik, ekonomik ve siyasi önemi olan kişi bir ocağı meydana getirirdi.
yerlerin alınması mevcut düzensiz kuv- M Yaya ve müsellemler, ücretli asker
vetlerle ya uzun sürüyor ya da mümkün sınıfındandır.
olmuyordu.
ˇ Bursa’nın 10 yılda fethedilmesi düzenli M Bunlar sefer sırasında belli bir ücret
ve sürekli orduya ihtiyacı açıkça ortaya alır, barış zamanında ise kendilerine
koymuştu. tahsis edilen arazileri ekip biçerlerdi.
ˇ Osmanlı Devleti’nin sürekli ve düzenli M Ayrıca belirli vergilerden muaf tutu-
orduya geçmesinde; lurlardı.

M Kale ve şehir kuşatmalarının uzun M Yaya ve müsellemler, Orhan Bey za-
sürmesi manında hassa ordusu sayıldı.
M Geçici kuvvetlerin vaktinde savaşa M Oluşan bu düzenli birlikler sayesin-
gelememesi de fetih hareketleri önemli bir ivme
M Aşiret kuvvetlerinin uzun süren ku- kazandı.
şatmalara dayanamaması
M Yaya ve müsellemler, XV. yüzyılın
M Savaş zamanlarında toplanan aske- ortalarına kadar savaşlara fiilen ka-
ri zümrelerin dağınık ve disiplinden tılarak Osmanlı ordusu içerisinde
yoksun olması önemli bir güç oluşturdular.
Devamlı savaşa hazır yaya ve atlı
kuvvetlerin bulundurulmasının zo- M Ancak yaya ve müsellemlerin sayısı
runluluk haline gelmesi zamanla arttı. Bu durum karşısında
M Beylikten çıkıp güçlü bir devlet ha- Osmanlı Devleti bu askerleri belli bir
sistem dahilinde sefere göndermeye
line gelmek için düzenli bir orduya
ihtiyaç duyulması gibi durumlar etkili başladı.
oldu. M XV. yüzyıl ortalarından sonra yaya
ˇ İlk düzenli birlikler, Orhan Bey’in zama- ve müsellemler, Kapıkulu Ocakları-
nında Vezir Alaeddin Paşa ve Bursa nın kurulmasından sonra tersane-
Kadısı Çandarlı Kara Halil’in teklifleri lerde, maden ocaklarında ve kale
doğrultusunda Bursa’nın fethinden son- inşaatlarında çalıştırılmak üzere geri
ra “yaya ve müsellemler” adıyla kuruldu. hizmet birlikleri arasına alındı.