Page 35 - 10_tarih_ogretmenin

BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENİYETİ 4. ÜNİTE 75

ANADOLU’NUN İSLAMLAŞMASI
SÛFILER VE ÂLIMLERIN ÖĞRETILERININ ANADOLU’NUN ISLAMLAŞMASINA ETKILERI
ˇ Anadolu’nun İslam yurdu haline gelmesinde pek çok etken vardır.
ˇ Bunlardan biri de, Anadolu’ya hoşgörü tohumunu eken ülkede birlik ve beraberliği sağ-
lamak için büyük çaba harcayan ve Türklere İslamiyet’i sevdiren mutasavvıflardı.
ˇ Özellikle Sultan I. Alaaddin Keykubat Dönemi’nde Anadolu, Horasan alimlerine ev sa-
hipliği yaptı.
EDİTÖR YAYINEVİ
ˇ Anadolu kısa sürede âdeta dini ve tasavvufi terbiye ile donandı.
ˇ XIII. yüzyıl başlarından itibaren Orta Asya’nın maruz kaldığı Moğol istilasının ardından
kaçan birçok Türk boyu Anadolu’ya sığındı.
ˇ Bu gelişmelerin ardından Anadolu tam bir kültür merkezine dönüştü.
ˇ Tasavvuf; kalbin kötülüklerden arındırılıp yaratılanlara karşı güzel davranılması, insanın
dünyalık menfaatlerden ve nefsinden uzaklaşarak Allah’ın varlığı ile yetinmesidir.
ˇ Tasavvuf ehli olan ya da herhangi bir tasavvuf yolunda mertebe kat etmiş olanlara
mutasavvıf denir.
ˇ Türklere İslamiyet’i sevdiren ve Anadolu’nun İslamlaşmasında önemli rolü olan muta-
savvıfların başında Ahmet Yesevi, Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli, Hacı Bay-
ram Veli, ve Ahi Evren gelmektedir.
AHMET YESEVI
ˇ Tarihte bilinen ilk büyük Türk mutasavvıfıdır.
ˇ Piri Türkistan olarak anılan Hoca Ahmet Yesevi Divan-ı Hikmet adlı eseriyle İslami-
yet öğretisinde söz sahibi oldu.
ˇ Ahmet Yesevi, İslam medeniyetine girmeye başlayan Türk boylarına İslami bilgileri
öğretti.
ˇ Birçok derviş yetiştirerek onları manevi fetihler için Anadolu’ya gönderdi. Anado-
lu’nun İslamlaşmasında büyük rol oynadı.
ˇ Öğretisinin özünü; Allah ve peygamber sevgisi, fakir ve yetimleri korumak, dini ku-
rallara riayet, güzel ahlak, zikir, nefis ile mücadele kendini eleştirmek ve ölümü dü-
şünmek oluşturur.
ˇ Ahlaki hürriyete, “Hakkı bilmek için ilk önce kendini bilmek” ve “Ölmeden önce öl-
mek” anlayışıyla ulaşılır.
ˇ Bu öğretinin temeli; hikmet, sohbet ve ahlak esaslarına dayanır.
ˇ Bu üç esas, insanı nefsin esaretinden ve kendine yabancılaşmaktan kurtararak ah-
laki olgunluğa kavuşturur.

MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-Î RUMÎ
ˇ Öğretisinde insanlara iyiliği, alçak gönüllüğü, cömertliği, merhametli ve doğru ol-
mayı öğütlemektedir.
ˇ Mevlânâ’ya göre insan, kendi kendini eğiterek hayvani ve şeytani yönlerinden sıy-
rılır.
ˇ Mevlânâ öğretilerinde, dinî-tasavvufi düşüncesinin kaynağının Kur’an ve sünnet ol-
duğunu vurgulamaktadır.
ˇ Mevlana’nın sevgisi evrenseldir. Irk, din, dil ayrımı yapmadan tüm insanları kapsar.