Page 38 - 7. sınf bursluluk konu anlatımlı editör 2024

IŞIĞIN KIRILMASI VE MERCEKLER - 2 FEN BİLİMLERİ

MERCEKLER VE MERCEKLERİN KULLANIM ALANLARI

• Işığın kırılması sonucunda ışık ışınlarını bir noktada toplayabilen veya bir noktadan dağıtan en az bir yüzü küresel iki
yüzey arasında kalan saydam cisimlere mercek denir.
EDİTÖR YAYINLARI
• Mercek yapımında cam veya plastik kullanılır.
• Mercekler yüzeylerin şekillerine göre ince ve kalın kenarlı mercek olmak üzere ikiye ayrılır.
İnce Kenarlı Mercek
• Saydam iki küresel yüzeyin ya da bir düzlem ile küresel bir yüzeyin kesişmesi sonucunda uç kısımları orta kısmına
göre daha ince olan merceklerdir.
• İnce kenarlı merceklere yakınsak mercek de denilmektedir.
• İnce kenarlı merceğin sembolü çift taraflı oktur.

Paralel ışık demeti

Odak noktası
Merkez Merkez Merkez
noktası noktası noktası Asal eksen
a) b) İnce Kenarlı Merceklerin Gösterimi

• İnce kenarlı merceğe paralel gelen ışık ışınları kırılarak bir noktada toplanır.
• Işınların toplandığı bu nokta merceğin odak noktasıdır. Odak noktası F ile gösterilir.
• Odak noktasının merceğe olan uzaklığına ise odak uzaklığı denir.
Kalın Kenarlı Mercek

• Kesişmeyen küresel yüzeyler arasında kalan ortamın saydam madde ile doldurulması sonucu oluşan uç kısımları
orta kısmına göre daha kalın olan merceklerdir.
• Kalın kenarlı merceklere ıraksak mercek de denilmektedir.

• Kalın kenarlı merceğe paralel gelen ışık ışınları birbirinden uzaklaşacak şekilde kırılır.
• Kırılan ışınlar hiçbir zaman kesişmez, uzantılarının kesiştiği noktaya merceğin odak noktasıdır.
Paralel ışık demeti

Merkez Merkez Merkez Odak noktası Asal eksen
noktası noktası noktası
a) b)
Kalın Kenarlı Merceklerin Gösterimi

Merceklerin Kullanım Alanları
• Mercekler cisimleri olduğundan büyük ya da küçük gösterme özelliğine sahiptir. Bu özelliklerden yararlanılarak bir-
çok araç üretilmiştir.
• Mikroskoplarda, büyüteçlerde, dürbünlerde, projeksiyon cihazlarında, teleskopta, hipermetrop göz kusurunda ince
kenarlı mercekler kullanılır. Bazı ışıldak ve el fenerinde, miyop göz kusurunda kalın kenarlı mercek kullanılır.

Sık Sorulan Sorular - Az Verilen Cevaplar

Yakınsak mercekler hangi göz kusurunun te- Bir cisme kalın kenarlı mercekle bakıldığında
Soru: Soru:
davisinde kullanılır? cisim nasıl görülür?
Cevap: Hipermetrop göz kusurunda kullanılır. Cevap: Cisim olduğundan küçük görülür.

Iraksak mercekler hangi göz kusurunun teda- Gözde bulunan mercek hangi mercek türüne
Soru: Soru:
visinde kullanılır? örnektir?
Cevap: Miyop göz kusurunda kullanılır. Cevap: İnce kenarlı merceğe örnektir.

178