Page 27 - 7-sinif-vip-fen-konu

IŞIĞIN MADDE İLE ETKİLEŞİMİ 5. ÜNİTE 114

IŞIĞIN SOĞURULMASI
Kazanım: Işığın madde ile etkileşimi sonucunda madde tarafından soğurulabilece-
ğini keşfeder. Beyaz ışığın tüm ışık renklerinin bileşiminden oluştuğu sonucunu çıka-
rır. Gözlemleri sonucunda cisimlerin, siyah, beyaz ve renkli görünmesinin nedenini,
ışığın yansıması ve soğurulmasıyla ilişkilendirir. Güneş enerjisinin günlük yaşam ve
teknolojideki yenilikçi uygulamalarına örnekler verir. Güneş enerjisinden gelecekte
EDİTÖR YAYINEVİ
nasıl yararlanılacağına ilişkin ürettiği fikirleri tartışır.

Güneş, ampul, el feneri gibi ışık kaynaklarından yayılan ve cisimleri görmemize yardımcı
olan enerjiye ışık denir.

c Işık kaynaktan çıktıktan sonra ışınlar halinde doğrusal olarak yayılır.
c Işık kaynağından çıkan ışınlar doğrusal olarak hareket ederken; önlerine çıkan madde-
lerle karşılaştığında maddenin sahip olduğu özelliğe göre yansır, kırılır veya soğurulur.

c Işık saydam yüzeylerden geçerken saydam olmayan opak yüzeylerden geçemez.
c Cisimlerin büyüklüklerini, şekillerini veya renklerini ışık sayesinde algılarız.
c Farklı renk tonlarında karşımıza çıkan cisimleri bu renk tonları ile algılamamızın nedeni
ışığın maddesel ortamlarla temas etmesidir.
c Işık ışınları saydam olmayan cisimlerle karşılaştığında bir kısmı yansırken; bir kısmı da
cisim tarafından tutulur. Yani cisim tarafından soğurulur.

c Cisim tarafından soğurulan ışık ışınları cisimlerin sıcaklıklarını artırırken aynı zamanda
cisimlerin temas ettiği yerlerde yüzey kısmının da renginin bozulmasına neden olur.
c Işık ışınlarının madde üzerinde hapsedilerek yani tutularak ısı enerjisine dönüştürülme-
sine soğurulma denir.
c Koyu renkli cisimler açık renkli cisimlere göre daha fazla ışığı soğurur. Bundan dolayı
kışın koyu renkli elbiseler tercih edilirken, yazın açık renkli elbiseler tercih edilir.
c Güneş altında uzun süre kalan elbiselerin renklerinin solmasının yanında bazı meyveler,
pişmiş yemekler, besin maddeleri ve ilaçlar da bozulabilir.
c Aynı ortamda bulunan cisimlerin sıcaklık değeri aynıdır. Fakat yazın bir ağacın altında
oluşan gölgenin sıcaklığı açık alana göre daha azdır. Bunun sebebi; ağacın altında olu-
şan gölge alana ulaşmaya çalışan ışık ışınlarının, ağacın yaprakları ve dalları tarafından
soğurulması ve ışık ışınlarının daha az ulaşmasıdır. Böylece gölgedeki sıcaklık Güneş
ışığını alan bölgedeki sıcaklıktan daha az hissedilir.