Page 23 - 9_tarih_soru_bankasi

KAZANIM SORULARI YENİ NESİL SORULAR
10 Orta Asya’da kurulan Türk devletleri kısa 12
ömürlü olmalarına rağmen, diğer yabancı
kavimler üzerinde egemenlik kurmada ve
onları yönetmede oldukça başarılı oldular.

Bu durumun oluşumunda Asya Türkle-
rinin aşağıdaki hangi özelliği daha fazla
etkili olmuştur?
A) Törelerine bağlı olmaları
B) Güçlü bir ekonomik yapıya sahip olma-
EDİTÖR YAYINEVİ
ları
C) Kalabalık bir nüfusa sahip olmaları İlk Türk devletlerinin kurulması ve güçlenme-
D) Askeri ve teşkilatçı bir yapıya olmaları sinde etkili olan boylar, bu devletlerin zayıf-
lamasında da önemli rol oynadılar. Boyların
E) Boy birliği şeklinde yaşamaları isyan etmesi ve budun birlikteliğinin bozul-
ması, Türk devletlerinin güç kaybetmesine
neden olmuştur. Örneğin II. Kök Türk Devleti
hükümdarı Kapgan Kağan’ın sert tutumu yü-
zünden devlete bağlı boylar birer birer isyan
etmeye başladı. Türk devletlerini zor durum-
11 Ana yurtta kurulan ilk Türk devletleri, boy da bırakmak isteyen çinliler de çeşitli entrika-
birliği şeklinde ortaya çıkmıştır. İlk Türk dev- larla Töles boylarını sık sık isyana teşvik et-
letlerinde toplum yapısı; oguş (aile), urug tiler. Kapgan Kağan bu isyanlarla uğraşmak
(aile birliği), urugların birleşmesiyle de bu- zorunda kaldığı için düşmanları olan Çinliler-
dun (millet) ve il (devlet) meydana gelmiştir. le mücadele etme fırsatını bulamadı. Kapgan
Bu sosyal grupların her birinin yöneticisi ay- Kağan, boyların isyanıyla uğraşırken bir Türk
rıydı. Tüm sosyal grupların bir devlet çatısı boyu olan Bayırkuların saldırısı sonucunda
altında toplandığı zamanlarda bile her grup öldürüldü.
kendi başkanının emirlerini dinlerdi. Buna göre ilk Türk devletleri ile ilgili;

Bu durumun ilk Türk devletlerinde aşa- I. Boylar konfederasyonu şeklinde meyda-
ğıdakilerden hangisini engellediği söy- na gelmişlerdir.
lenebilir?
II. Devletin geleceğini boylar belirlemiştir.
A) Ekonomik hayatın gelişmesini
III. Boyların bağımsız hareket etme duygu-
B) Yerleşik yaşama geçilmesini
su devletlerin kısa süreli olmasına ne-
C) Yetenekli devlet yöneticilerinin yetişme- den olmuştur.
sini
yargılarından hangileri söylenebilir?
D) Kültürel faaliyetlerin gelişmesini
E) Güçlü ve uzun ömürlü merkezi yönetim- A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
lerin oluşmasını D) II ve III E) I, II ve III

İLK TÜRK DEVLETLERİNDE GÜÇ VE YÖNETİM YAPISI y Orhun Kitabeleri’nde Bilge Kağan; “Tanrı irade ettiği için tah-
y Ana yurtta kurulan ilk Türk devletleri, boy birliği şeklinde orta- ta oturdum dört yandaki milletleri nizama soktum.” demiştir.
ya çıktılar. İlk Türk devletlerinde toplum yapısı; oguş (aile), ai- y Uygurlara ait Karabalsagun Yazıtı’nda ise Böğü Kağan’ın un-
lelerin birleşmesiyle urug (aile birliği), urugların birleşmesiyle vanı Tengride kut bulmuş olarak geçmektedir.
de budun (millet) ve il (devlet) meydana gelmiştir. y Yukarıdaki ifadelerden de anlaşılacağı üzere Türklerde dev-
Türk Devletlerinde Gücün Meşruiyet Kaynağı leti yönetme yetkisi kağana, Gök Tanrı tarafından verildiğine
y İlk Türk Devleti olan Asya Hunlarında tahta çıkan kağanlar inanılırdı.
Gök Tanrı’nın tahta çıkardığı Tanhu unvanını kullandılar. y Dolayısıyla Türklerde gücün meşruiyet kaynağı ilahidir.
65