Page 19 - AGS Tarih Konu Anlatımlı Ultra Serisi
P. 19

DAĞILMA DÖNEMİ (EN UZUN                                                                  8.


                    YILLAR - XIX. YÜZYIL)                                                        BÖLÜM






                           Dağılma süreci III� Selim Dönemi’nde Ruslarla imzalanan Yaş Antlaşması’yla başla-
             IV� Mustafa                                                                               V� Murat
            (1807 - 1808)  mıştır� 1792’de imzalanan bu antlaşmadan 1922’de saltanatın kaldırılmasına kadar   (1876)
                           geçen bu süreye Dağılma Dönemi denilmektedir�
                       DATA YAYINLARI
                                              Osmanlı Devleti’nin Genel Durumu
             II� Mahmut                                                                             II� Abdülhamit
            (1808 - 1839)   XIX� yüzyılda Osmanlı Devleti, Fransız ihtilali ve Sanayi İnkılabı’nın olumsuz etkileri   (1876 - 1909)
                                  altında çok önemli siyası ve ekonomik sorularla karşı karşıya kaldı�
                           Bu dönemde devlet, topraklarını tek başına koruyabilecek durumda değildi� Böyle
             Abdülmecit     olduğu için de denge politikası izleyerek Avrupa devletlerinin kendi aralarındaki   V� Mehmet Reşat
             (1839 - 1861)                    rekabetten yararlanma yolunu seçti�                    (1909 - 1918)
                           Osmanlı Devleti bu yüzyılda Avrupalı devletlerin desteğini kazanabilmek için onlara
                             yeni ticari imtiyazlar vermek zorunda kaldı� Ayrıca yine bu devletlerin istekleri
             Abdülaziz     doğrultusunda Tanzimat ve Islahat fermanlarını ilan etti� Ancak atılan bu adımlar   VI� Mehmet
             (1861 - 1876)  bir yandan yerli sanayiyi çökertirken diğer yandan bağımsızlık isteyen azınlıkları   Vahdettin
                                     cesaretlendirerek devletin parçalanma sürecini hızlandırdı�     (1918 - 1922)


                           XIX. YÜZYILDA AVRUPALI DEVLETLERİN DIŞ POLİTİKASI

                  İngiltere                  Fransa                     Rusya                    Avusturya

             • Avrupa’nın siyasi ve     • Akdeniz’e yönelik politi-    • Sıcak denizlere inme poli-    • Avusturya XIX� yüzyıla,
             ekonomik bakımdan en      kalar yürütmesi Osmanlı    tikasını  XIX� yüzyılda da   Fransız İhtilali’ni ortaya
             büyük gücü durumun-       ile olan dostluk ilişkileri-  sürdürdü�              çıkardığı milliyetçilik
             daki İngiltere, çıkarları   nin bozulmasına neden     • Panslavizm ideali doğrul-  akımının ülkesindeki
             için XIX� yüzyılın sonla-  oldu�                     tusunda  başta Sırplar ve   azınlıkları etkileyeceği
             rına kadar Osmanlı top-    • XIX� yüzyıl boyunca     Yunanlılar olmak üzere    endişesiyle girdi�
             rak bütünlüğünü koruma    Cezayir, Fas ve Tunus      Balkan milletlerini isyana     • Bu nedenle 1815 yılında
             siyaseti yürüttü�         gibi Kuzey Afrika’daki     teşvik ederek onların     Viyana Kongresi’ni top-
             • Diğer yandan Osmanlı    Osmanlı topraklarını ele   bağımsızlıklarını  kazan-  layarak Balkanlardaki
             Devleti’nin sınırları     geçirdi�                   malarına yardımcı oldu�   bağımsızlıkçı hareketle-
             içinde yaşayan gayri-      • Diğer yandan Osmanlı     • Bazende Avrupa dev-    rin karşısında yer aldı�
             müslimlerin çıkardığı     Devleti içinde başlayan    letlerine karşı Osmanlı     • Avusturya, Yunan İsyanı
             milliyetçi ayaklanmaları   milliyetçilik hareketle-  Devleti’nin yanında yer   sırasında da Osmanlı
             desteklemekten de geri    rine de destek verdi�      aldı (Mısır meselesinde   Devleti’ni destekledi�
             durmadı�                                             olduğu gibi)�

          Şark Meselesi (Doğu Sorunu)
             ● Şark Meselesi deyimini ilk olarak 1815 yılında toplanan Viyana Kongresi’nde Rus Çarı I. Aleksander tarafından kullanıldı.
             ● Çar, bu deyimi Osmanlı yönetimi altındaki Hristiyan halkın durumuna dikkat çekmek için kullanmıştı.
             ● Ancak meselenin köklerine inildiğinde Türklere Anadolu’nun kapılarını açan 1071 Malazgirt Savaşı’ndan itibaren Avrupalılar için
            bir Doğu Sorunu’ndan söz etmek mümkündür.
             ● Sorunun birinci aşamasında Avrupalı devletler doğudan gelip Anadolu’ya, ardından da Balkanlara yerleşen Türkleri buradan
            çıkarmak (Haçlı Seferleri).
             ● İkinci aşamasında ise Osmanlı topraklarındaki çıkarlarını korumanın yanı sıra Balkanlardaki Hristiyan toplulukları isyana teşvik
            ederek önce onlara özerklik sonra da bağımsızlık vermek


                                                                                                      Tarih   145
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24