Page 27 - BORDO KİTAP MİMAR VE MÜHENDİSİN EL KİTABI

CEE: BORDO KİTAP 371
İstinat yapıları, meyilli arazilerde araziden
faydalanmak üzere,
• Zemini doğal şev açısından daha dik açı ile tutmak,
• Kayma ihtimali olan zeminlerin göçmesini
DATA YAYINLARI
engellemek,
22 • Bir binanın bodrum duvarını oluşturmak,
• Kıyıların erozyondan veya taşkınlardan korunmasını
temin etmek,
İSTİNAT DUVARLARI • Köprülerde kenar ayak görevini yapmak,
• Derin kazıların yanal duvarlarını tutmak, vb.
amaçlara hizmet etmek gayesi ile inşa edilen kalıcı
veya geçici yapılardır.
Bu duvarların yüksekliği yapıldığı yer ve amaca göre
değişir. Kaymasını önledikleri zeminin üst yüzeyi duvar
üstü platform seviyesinin üstünde, hizasında veya
altında olabilir. Platform seviyesindeki durumlarına göre
platform veya şev altında platform seviyesinde veya
platform üstünde istinat duvarları adı verilir. İstinat
duvarları yapıldıkları ve kullanılan malzemenin cinsine
göre sınıflandırılabilirler. Genellikle toprak dolgu ve
yarmalarda toprak kaymasının önlenmesi için inşa
edildiklerinden yapıldıkları yerler sınırlı değildir. Bu
bakımdan istinat duvarları inşa edildikleri malzemelere
göre taş ve betonarme olmak üzere iki kısma ayrılabilir.
İstinat yapıları yanal zemin itkileri altındaki yapısal
İki farklı kottaki zemin düzeyi arasında, düşey ya da
düşeye yakın geçişi sağlayan yapıya istinat duvarı davranışları bakımından uygulamada perdeler ve
duvarlar olmak üzere iki grupta incelebilir.
denir. İstinat duvarları arazinin dik şevlerinin kayarak İstinat perdeleri, zemin itkileri altında, alt uçlarından
bozulmamasına, seviye farklarının istenen durumda dönmeyen, denge hesaplarında kendi ağırlıkları hesaba
muhafaza edilmesine yarayan yapılardır. Doğal ve/veya dahil edilmeyen, eğilme rijitlikleri bakımından duvarlara
dolgu toprağının kaymasını önlediğinden dayanak göre daha esnek olan yapı elemanlarıdır. Eğilme,
duvarları da denir. ankastrelik ve elastik yataklanma problemleri
İstinat duvarı, yamaç veya eğimli bir zeminde toprak gösterebilirler.
veya diğer malzemelerin geriye doğru hareketini İstinat Duvarları, zemin itkisi ile alt uçlarında bir
önlemek veya kontrol etmek amacıyla inşa edilen miktar dönme yapabileceği varsayımı ile hesaplanan,
yapıdır. yanal basınç kuvvetlerini kendi ağırlıkları ile
İstinat duvarları, genellikle yamaçları desteklemek,
toprak kaymasını önlemek veya arazi üzerindeki yükleri dengelemeye çalışan, eğilme rijitlikleri perdelere göre
daha büyük olan, çok az deformasyon yapan yapı
taşımak amacıyla inşa edilen yapısal yapılar olarak elemanlarıdır.
tanımlanabilir. Bu duvarlar, genellikle yerel topografya Yanal itkiler altında, taban da kayma ve veya
ve zemin koşulları göz önünde bulundurularak devrilme, arkasındaki zemin ile birlikte toptan göçme
tasarlanır ve inşa edilir. gibi yapısal davranışlar gösterebilirler. İstinat yapılarına
İstinat duvarları yanal toprak basıncı, sıvı basıncı, ve
diğer granül malzemelerden gelen yanal basınçları etkiyen zemin basıncının iki sınır değeri vardır. Bunlar
duvarın dolgudan dışarıya doğru küçük bir miktar yer
karşılamak amacıyla kullanılan yapı elemanlarıdır. değiştirmesi durumunda, arka zeminin göçmesi anında
Dayanma yapıları olarak da bilinen istinat duvarı, oluşan aktif zemin basıncı ve duvarın dolguya doğru
dengeyi sağlayarak zeminin doğal şev açısını almasının hareket etmesi durumunda, arka zeminin kabarması ile
engellenmesi amacıyla kullanılır. oluşan pasif zemin basıncıdır.
03.07.2017 tarih ve 30113 Sayılı Planlı Alanlar İmar
Yanal zemin basınçları ve bunların duvar üzerindeki
Yönetmeliğine göre; parsel içinde istinat duvarı etkileri ile ilgili klasik çalışmalar, Coulomb (1776) ve
yapılması gereken hallerde, belediyenin ilgili biriminden Rankine (1857) tarafından yapılmıştır. Deprem
istinat duvarı için, yanal yüzey alanı üzerinden ruhsat hareketlerinden kaynaklanan dinamik aktif ve pasif
alınması mecburidir. Bu tür parsellerde yapılacak zemin basınçlarının hesaplanması üzerine ilk
binalara istinat duvarı tamamlanmadan önce hiçbir çalışmalar ise Okabe (1926) ve Mononobe-Matsuo
şekilde yapı kullanma izni verilmez. (1929) tarafından gerçekleştirilmiştir.