Page 129 - 10. SINIF FAVORİ COĞRAFYA DEFTERİM

4.Ünite: Çevre ve Toplum ÖZETİN ÖZETİ

Eroz yon (Toprak Aşınımı): Bitki örtüsünün tahribi sonucu toprağın su ve rüzgâr gibi faaliyetlerle aşınarak taşınması
olayına erozyon denir. Erozyon, yavaş gerçekleşir.

Çığ: Eğimli yamaçlarda tabakalar şeklinde birikmiş kar kütlesinin çeşitli sebeplerden dolayı aşağıya doğru hızlıca kayması
sonucunda oluşur. Çığ, dünya genelinde Alpler ve Himalayalar gibi dağlık ve engebeli alanlarda yaygın şekilde görülür.

Salgın Hastalıklar: Biyolojik afetlerin başında salgın hastalıklar gelmektedir. Virüs ve bakteri gibi mikroorganizmaların
neden olduğu hastalıklar, belirli dönemlerde birçok insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur.

Orman Yangınları: Bu yangınlar genellikle aşırı sıcaklarda, kurak ve rüzgârlı günlerde artış göstermektedir. Orman yangın-
ları sonucunda ağaçlar, orman altı bitkileri ve ormanda yaşayan çok sayıda canlı yok olmaktadır.

TÜRKİYE'DE AFETLER

Deprem: Türkiye Alp - Himalaya Deprem Kuşağı üzerinde ve Afrika, Avrasya ile Arap levhaları arasında yer alır. Depremler
oluşumlarına göre; tektonik, çökme ve volkanik olmak üzere 3'e ayrılır. Tektonik depremler etki alanı en geniş olan depremlerdir.

Heyelan: Heyelan en fazla Karadeniz'de etkilidir. Özellikle de Doğu Karadeniz kıyılarında fazla görülmektedir. İç Anadolu ve
Güneydoğu Anadolu bölgelerinde heyelan riski düşüktür. Ülkemizde daha çok ilkbahar mevsiminde heyelanlar yaşanmaktadır.

Eroz yon: İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde rüzgâr, Doğu Anadolu'da akarsu erozyonu görülmektedir. Erozyondan
korunmak için; mera hayvancılığı yerine ahır hayvancılığı yapılmalı, tarlalar eğime dik sürülmeli, ağaçlandırma yapılmalıdır.

Sel ve Taşkın: Bartın, Filyos çayları, Fırtına Deresi, İkizdere gibi Karadeniz'e dökülen akarsularda taşkınlar fazladır. Ülke-
mizde su baskınlarının en çok yaşandığı iller; Erzurum, Sivas, Kahramanmaraş, Kayseri ve Adana'dır.

Orman Yangınları: Daha çok Akdeniz, Ege ve Marmara kıyılarında görülmektedir. Orman yangınlarının en çok görüldüğü
dönem ise yaz mevsimidir. Ülkemizdeki orman yangınlarının %97'si haziran ve ekim aylarında gerçekleşmektedir.

AFETLERDEN KORUNMA

Depremden Korunma: Fay hattı geçen yerlerdeki ovalara yerleşim birimi kurulmamalı, evde bulunan dolaplar duvara sabit-
lenmeli, deprem çantası hazırlanmalı, deprem sırasında merdivenler kullanılmamalı ve balkona çıkılmamalıdır.

Tsunamiden Korunma: Tsunami tehlikesi olan yerlere yerleşim kurulmamalı ve erken uyarı sistemleri oluşturulmalıdır.

Heyelandan Korunma: Heyelan riski yüksek yerlerde eğimli yamaçlarda taraçalar kurulmalı ve yollar sağlam tünellerden
geçirilmelidir.

Sel ve Baskınlardan Korunma: Sel ve baskınlara yönelik erken uyarı sistemleri oluşturulmalı, dere yataklarına yerleşim
kurulmamalı ve ağaçlandırma çalışmaları yapılmalıdır.

Çığdan Korunma: Yamaçlara setler ve duvarlar yapılmalı, meteroloji istasyonları ve erken uyarı sistemleri kurulmalıdır.

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Coğrafya
MARKAJ YAYINLARI 129