Page 11 - 10. SINIF FİZİK ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI
P. 11
4. ünİte: OPtİk PARAGRAF TESTİ 2
1 Işık kaynağından çıkan ışınlar göze ya doğrudan ya da 3 Günlük hayatta en çok kullanılan optik aletlerinden biri de
yansıyarak ulaşır. Işığın düzgün bir yüzeyden yansıma- aynalardır. Üzerine düşen ışığı %100’e yakın bir oranla
sına düzgün yansıma denir. Düzgün yansımada birbirine yansıtan optik aletlere ayna denir. Yansıtıcı yüzeyi düzlem
paralel olarak yüzeye gelen ışınlar, yüzeyden yansıdıktan olan aynalara ise düzlem ayna denir. Düzlem aynalarda,
sonra da birbirine paraleldir. Işığın pürüzlü bir yüzeyden görüntü boyu ile cismin boyu aynı büyüklükte olduğun-
yansımasına dağınık yansıma denir. Dağınık yansıma dan bu aynalar evlerde ve mağazalarda sıkça kullanılır.
olayında da ışık, yansıma kanunlarına göre yansır. Cisim- Ayrıca ısı ve ışık yalıtımı sağlamak için binaların dış cep-
ler dağınık yansıma sonucunda görülürler. Cisimlerin helerinde, projeksiyon, periskop, tepegöz gibi teknolojik
görülebilmesi için cismin ya ışık kaynağı olması ya da araçların yapısında da düzlem aynalardan yararlanılır.
üzerine düşen ışınları yansıtması gerekmektedir. -----�
Buna göre aşağıdakilerden hangisi düzlem aynadan
Anlam akışına göre parçanın sonuna aşağıdakiler- yararlanmamalıdır?
den hangisi getirilebilir?
GİRİŞ YAYINLARI
A) Odasındaki aynaya her baktığında kendini zayıflamış
A) Işık kaynaktan çıktıktan sonra doğrusal bir şekilde görmek isteyen Emre
her yöne doğru yansıma yapar B) Yeni aldığı elbisenin üzerinde nasıl durduğunu merak
B) Işık yayılırken maddenin saydamlığına göre madde eden Çiğdem
ile etkileşim haline girmektedir C) Düğünü için aldığı takım elbiseyi kendi üzerinde gör-
C) Işık çarptığı yere göre düzgün ya da dağınık bir şekil- mek isteyen Ahmet
de yansıma göstermektedir D) Gözünün kızarıklığını merak eden Burcu
D) Yansıma durumlarında ışığın renginde ya da hızında E) Müşterisini ayna karşısında tıraş eden Selami
herhangi bir değişiklik olmamaktadır
E) Cisimden gelen ya da cisimden yansıyan ışınlar göze
ulaştığında cisim görülür
4 Düzlem aynaya bakan gözlemcinin aynada görebildiği
2 Cisimden gelen ışınlar aynada yansıdıktan sonra yan- alana görüş alanı denir. Düzlem aynada görülen bütün
sıyan ışınların ya da uzantılarının kesişmesi sonucunda cisimler gözün görüş alanı içindedir. Ancak gözün görüş
görüntü oluşur. Yansıyan ışınların kendilerinin kesişmesi alanı içinde olan her cisim görülmeyebilir. Görüş alanında
sonucu oluşan görüntüye gerçek görüntü, uzantılarının yer alan ve saydam olmayan bir cismin kendisi ya da
kesişmesi sonucu oluşan görüntüye de sanal (zahirî) aynadaki görüntüsü bazı noktaların görülmesine engel
görüntü denir. Düzlem aynanın önüne konulan bütün olabilir. Görüş alanı iki yöntemle bulunur:
cisimlerin görüntüsü sanal olarak oluşur. Bütün optik
olaylarda noktasal bir cismin görüntüsünün oluşabilmesi 1. Yöntem: Gözden aynanın uçlarına ışınlar gönderilir ve
için cisimden aynaya en az iki ışın gelmesi gerekir. K yansıma kanunlarına göre yansıtılır. Yansıyan ışınların
noktasal cisminden gelen ışınların düzlem aynadan yan- sınırladığı (yansıyan ışınlar arasında kalan) alan gözün
sıyanları, kesişemezken uzantıları, K′ noktasında kesi- görüş alanıdır.
şir. Böylece sanal bir görüntü elde edilmiş olur. Cisim 2. Yöntem: Gözün düz aynadaki görüntüsünün yeri bulu-
noktasal değilse cismin her noktasından çıkan ışınların nur. Gözün görüntüsünden aynanın uçlarını birleştiren
yansıyanlarının uzantılarının kesişmesi sonucunda cis- doğrular çizilir. Aynanın ön tarafından, bu doğrular ara-
min sanal görüntüsü oluşur. sında kalan alan gözün görüş alanıdır.
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu parçaya kona-
yoktur? bilecek en kapsamlı başlık olabilir?
A) Aynada görüntünün oluşması nasıl gerçekleşir? A) Düzlem Ayna
B) Yansıyan ışınların kesişmesinin sonuçları nelerdir? B) Görüş Alanı
C) Sanal görüntü nasıl elde edilir? C) Görüş Alanı Yöntemleri
D) Ayna türlerinin yapısı nasıl oluşturulur? D) Yansıma Kanunları
E) Noktasal olmayan cisimler nasıl bir hâl alır? E) Doğrular Arasında Kalan Alan
Giriş yayınları / 10. Sınıf Fizik 37
