Page 221 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

GEZİ YAZILARININ ÖZELLİKLERİ VE TARİHİ GELİŞİMİ 9. ÜNİTE - 1. TEST 221

• Bir yazarın, çeşitli sebeplerle yurt içinde veya yurt dışında gezdiği ve gördüğü yerlerdeki gözlem, tespit,
deneyim ve yorumlarını canlı ve etkileyici bir dille aktardığı yazı türüne gezi yazısı denir. Gezi yazısı, seye-
hatname olarak da adlandırılmaktadır.

• Türkçe yazılan ilk gezi yazısı eseri, Seydi Ali Reis'in "Mir'atü-l - Memalik" adlı eseridir. Edebiyatımızda
gezi yazısı türünde ilk büyük ve önemli eserin (Seyahatname) yazarı Evliya Çelebi'dir. Yirmisekiz Çelebi
Mehmet Efendi'nin "Fransa Sefaretnamesi" Türk edebiyatında çok önemli bir yere sahiptir. XIX. yy.ın son-
larında yayımlanan ve gerçek bir gezi yazısı niteliği taşıyan eser Ahmet Mithat Efendi'nin "Avrupa'da Bir
Cevelan" adlı kitabı olmuştur.

1. Aşağıdakilerden hangisi gezi yazılarının özellik- 3. Servetifünun Dönemi sanatçıları gerek görevleri
2. EDİTÖR YAYINLARI
lerinden biri değildir? gereği gerekse başka nedenlerden dolayı yaptıkla-
A) Gezi yazılarının, olay çevresinde gelişen edebî rı seyahatleri gezi yazılarında aktarmışlardır.
metinler gibi kurgusal bir yapısı vardır. Cenap Şahabettin’in Avrupa’da Ne Gördüm ,
I II
B) Gezi yazılarında, gezilip görülen yerlerin özel- Afâk-ı Irak , Suriye Mektupları , Hac Yolunda adlı
likleri anlatılır. III IV V
eserleri buna örnektir.
C) Bu tür yazılarda gözlem önemli bir yere sahiptir.
Yukarıda numaralandırılmış söz gruplarından
D) Gezip görülen yerlerde yaşayan insanların ya- hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
şam tarzları da anlatılabilir.

E) Gezilen yerlerin özellikle tarihi, coğrafi ve sosyal A) I B) II C) III D) IV E) V
nitelikleri üzerinde durulur.

Türk edebiyatında yazılan ilk gezi yazısıdır. Seydi
Ali Reis tarafından kaleme alınmıştır. Eser, Porte-
kizlilere karşı savaşırken Hint Denizi’nde fırtınaya
yakalanıp karaya çıkan yazarın; Hindistan, Afga- 4. Soğuk ve rutubetli bir sonbahar akşamı Viyana’ya
nistan, Buhara yoluyla Edirne’ye dönüşü sırasında
başından geçen serüvenleri kapsar. gidecek trene binmek üzere gara geldim. Sık sık
katarlar doluyor ve şehirden uzaklaşıyordu. Birkaç
Yukarıda hakkında bilgi verilen eser aşağıdaki- dakika şahidi olduğum bu yolculuklar ne için ve na-
lerden hangisidir? sıl bana, belde halkının garlarda tiftiklendiği hissini
A) Kitab-ı Bahriye verdi.

B) Seyahatname Yukarıdaki parça aşağıda verilen edebî türlerin
hangisinden alınmış olabilir?
C) Miratü’l Memâlik
D) Magosa Mektupları A) Makale B) Eleştiri C) Gezi yazısı
E) Dîvânu Lugâti't-Türk D) Tenkit E) Haber yazısı