Page 487 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 487
YER KABUĞUNUN MALZEMESİ: KAYAÇLAR - TÜRKİYE'DE İÇ KUVVETLER VE İÇ 1. ÜNİTE – 3. TEST
KUVVETLERİN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ 487
YER KABUĞUNUN MALZEMESİ: KAYAÇLAR
• Bir ya da birden fazla mineralin birleşmesiyle oluşan katı ve doğal maddelere kayaç (taş) denir. Yer kabu-
ğunun ana unsuru olan kayaçlar; sanayi, madencilik, inşaat vb. birçok alanda kullanılmaktadır. Kayaçları
inceleyen bilim dalına petrografi denir.
Kayaç Türleri
Püskürük Tortul (Sedimenter) Başkalaşım (Metamorfik)
Kayaçlar Kayaçlar Kayaçlar
• Fiziksel Tortul Kayaçlar
2. EDİTÖR YAYINLARI
• İç Püskürük Kayaçlar • Kimyasal Tortul Kayaçlar
• Dış Püskürük Kayaçlar
• Organik Tortul Kayaçlar
TÜRKİYE'DE İÇ KUVVETLER VE İÇ KUVVETLERİN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ
• Türkiye'nin bulunduğu yer farklı jeolojik zamanlarda orojenez, epirojenez, volkanizma ve depremin etkisiy-
le şekillenmiştir. Ülkemiz, özellikle II. Jeolojik zamandan sonra dikey ve yanal yönde meydana gelen yer
kabuğu hareketlerinden etkilenmiştir. Bu hareketler sonucu günümüzdeki dağ kuşakları, çöküntü alanları
ve kırık hatları oluşmuştur.
1. Aşağıdaki Dünya haritasında levhalar numaralarla 3. Organik tortul kayaçlardan biri olan elmas en sert
gösterilmiştir. taştır. Karbonun doğal olarak bulunan iki formundan
biri olan elmasa sertlik özelliğini ortamların birbirine
kuvvetli bağlarla bağlandığı üç boyutlu kristal yapı
II kazandırır. Elmaslar çok sert oldukları için yüzyıl-
lardır kuyumculukta ve sanayide oymacılık alanın-
IV I da kullanılıyor. Tamamen saf olan elmas renksizdir.
Yapısal bozukluklar ve saflığı bozan diğer maddeler,
V III elmasın renkli görünmesine sebep olur.
Elmas madeni ile ilgili;
Verilen levhaların hangileri Türkiye’yi etkilemez? I� sanayide kullanılan dayanıklı maden olduğu,
A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III II� farklı alanlarda kullanıldığı,
III� dünyadaki en değerli maden olduğu
D) III, IV ve V E) I, II ve IV
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) I ve II B) I ve III C) Yalnız I
Çöküntü depremler daha çok kalkerli arazilerde gö- D) II ve III E) I, II ve III
rülür.
4. Aşağıda verilen kayaç gruplarından hangisi or-
ganik tortul kayaçları arasında yer alır?
I A) Andezit – Bazalt B) Kalker – Mermer
IV
V C) Granit – Linyit D) Gabro – Antrasit
III II E) Taş kömürü – Tebeşir
Buna göre Türkiye’nin arazi yapısı dikkate alın- 5. Aşağıdakilerden hangisi oluşum yönünden di-
dığında haritada işaretli yerlerden hangisinde ğerlerinden farklıdır?
çöküntü depremlerin görülme olasılığı fazladır? A) Kil taşı B) Şist C) Kuvarsit
A) V B) III C) II D) I E) IV D) Gnays E) Elmas