Page 487 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 487

YER KABUĞUNUN MALZEMESİ: KAYAÇLAR - TÜRKİYE'DE İÇ KUVVETLER VE İÇ         1. ÜNİTE  –  3. TEST
          KUVVETLERİN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ                                                       487
           YER KABUĞUNUN MALZEMESİ: KAYAÇLAR
             • Bir ya da birden fazla mineralin birleşmesiyle oluşan katı ve doğal maddelere kayaç (taş) denir. Yer kabu-
             ğunun ana unsuru olan kayaçlar; sanayi, madencilik, inşaat vb. birçok alanda kullanılmaktadır. Kayaçları
             inceleyen bilim dalına petrografi denir.
                                                  Kayaç Türleri



                    Püskürük                   Tortul (Sedimenter)         Başkalaşım (Metamorfik)
                    Kayaçlar                        Kayaçlar                       Kayaçlar

                                              • Fiziksel Tortul Kayaçlar
          2.  EDİTÖR YAYINLARI
              • İç Püskürük Kayaçlar          • Kimyasal Tortul Kayaçlar
              • Dış Püskürük Kayaçlar
                                              • Organik Tortul Kayaçlar
           TÜRKİYE'DE İÇ KUVVETLER VE İÇ KUVVETLERİN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ
             • Türkiye'nin bulunduğu yer farklı jeolojik zamanlarda orojenez, epirojenez, volkanizma ve depremin etkisiy-
             le şekillenmiştir. Ülkemiz, özellikle II. Jeolojik zamandan sonra dikey ve yanal yönde meydana gelen yer
             kabuğu hareketlerinden etkilenmiştir. Bu hareketler sonucu günümüzdeki dağ kuşakları, çöküntü alanları
             ve kırık hatları oluşmuştur.

          1.   Aşağıdaki Dünya haritasında levhalar numaralarla   3.   Organik tortul kayaçlardan biri olan elmas en sert
              gösterilmiştir.                                 taştır. Karbonun doğal olarak bulunan iki formundan
                                                              biri olan elmasa sertlik özelliğini ortamların birbirine
                                                              kuvvetli bağlarla bağlandığı üç boyutlu kristal yapı
                                     II                       kazandırır. Elmaslar çok sert oldukları için yüzyıl-
                                                              lardır kuyumculukta ve sanayide oymacılık alanın-

                    IV            I                           da kullanılıyor. Tamamen saf olan elmas renksizdir.
                                                              Yapısal bozukluklar ve saflığı bozan diğer maddeler,
                       V                        III           elmasın renkli görünmesine sebep olur.
                                                              Elmas madeni ile ilgili;
              Verilen levhaların hangileri Türkiye’yi etkilemez?  I�   sanayide kullanılan dayanıklı maden olduğu,

              A) I ve II     B) I ve III      C) I, II ve III  II�  farklı alanlarda kullanıldığı,
                                                              III�  dünyadaki en değerli maden olduğu
                     D) III, IV ve V   E) I, II ve IV
                                                              yargılarından hangileri söylenebilir?

                                                              A) I ve II      B) I ve III      C) Yalnız I

              Çöküntü depremler daha çok kalkerli arazilerde gö-      D) II ve III    E) I, II ve III
              rülür.

                                                          4.   Aşağıda verilen kayaç gruplarından hangisi or-
                                                              ganik tortul kayaçları arasında yer alır?
                                            I                 A) Andezit – Bazalt   B) Kalker – Mermer
                                   IV
                 V                                            C) Granit – Linyit   D) Gabro – Antrasit

                         III               II                 E) Taş kömürü – Tebeşir


              Buna göre Türkiye’nin arazi yapısı dikkate alın-  5.   Aşağıdakilerden hangisi oluşum yönünden di-
              dığında  haritada  işaretli  yerlerden  hangisinde   ğerlerinden farklıdır?
              çöküntü depremlerin görülme olasılığı fazladır?  A) Kil taşı     B) Şist        C) Kuvarsit
              A) V     B) III    C) II    D) I     E) IV               D) Gnays        E) Elmas
   482   483   484   485   486   487   488   489   490   491   492