Page 383 - 4. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 383
MADDELERIN ÖLÇÜLEBILIR ÖZELLIKLERI 4. ÜNITE 383
KÜTLE HACIM
Bütün maddelerin belli bir miktarı var- Maddelerin bulundukları ortamda kap-
dır. Bu miktara kütle denir. ladıkları alana hacim denir.
Bir maddenin kütlesi her yerde aynıdır, Hacim maddenin miktarına göre değişir.
değişmez. Her maddenin bir hacmi vardır.
Kütlenin ölçüsünü belirtmek için genel- Hacmin ölçüsü litre (L) ve mililitre (mL)
3
likle kilogram (kg) ve gram (g) birimle- ile gösterilir. Bazen mL yerine cm ’te
EDİTÖR YAYINLARI
ri kullanılır. Bir kilogram 1000 grama kullanılır. 1 litre = 1000 mL
eşittir. Sıvı maddelerin hacmini ölçmek için dere-
celi kap kullanırız. Ölçü birimimiz litredir.
Kütle tartım işlemin- “L” sembolü ile gösterilir. Daha az olan
de eşit kollu terazi, sıvı miktarlarını ölçmek için ise mililitre
elektronik terazi kul- (mL) kullanırız. Sıvıyı kaba koyduğumuzda
lanılır. kapta işaretli noktalardan hangisine geli-
Sıvıların kütlesi ölçülürken öncelikle sı- yorsa sıvının hacmi o kadardır.
vının bulunduğu kabın boşken kütlesi
ölçülür. Boş kabın kütlesine dara denir. 500 mL 500 mL
400 mL
400 mL
Kap, kütlesi ölçülmek istenen sıvıyla dol- 300 mL 300 mL
200 mL
200 mL
durulur. 100 mL 100 mL
500 mL 300 mL
Dolu kabın kütlesine de brüt kütle de-
nir. Brüt kütleden dara çıkarılınca sıvının { Not:
net kütlesi bulunur.
Belli bir şekli olmayan katıların hacmi-
Sıvının kütlesi (Net kütle) = Brüt kütle - Dara ni ölçmek için yine dereceli kap kullanırız.
Örnek: Önce dereceli kaba su koyulur. Suyun hac-
mi ölçülerek not edilir. Katı madde suyun
Boş süt şişesinin kütlesi içine atılır. Böylece suyun seviyesi yükselir.
ölçülür. 150 g Bu ölçüm de not edilir. 2. ölçümden 1. öl-
SÜT SÜT
çüm çıkarılır. Katının hacmi bulunmuş olur.
Şişeye süt doldurulur ve Suyun hacmi 400 mL’dir.
tekrar kütle ölçümü yapılır.
1150 g
SÜT SÜT 600 mL 600 mL
500 mL 500 mL
400 mL 400 mL
Sıvının kütlesi (Net kütle) = Brüt kütle - Dara 300 mL 300 mL
200 mL
200 mL
Sütün kütlesi = 1150 - 150 100 mL 100 mL
Taşın hacmi = 600 - 400 = 200 mL
Sütün kütlesi = 1000 g = 1 kg’dır.