Page 305 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

GÖK CISIMLERI
GÖK CISIMLERI 1. ÜNİTE 305
YILDIZIN OLUŞUM SÜRECI • Yıldızların sıcaklıkları birbirinden farklıdır. Farklı sı-
• Yıldızlar nebula (bulutsu) adı verilen gaz ve toz bulut- caklıkta olan yıldızlar birbirinden farklı renkte görünür.
suların kütle çekim kuvvetlerinin etkisiyle sıkışması ve • Sıcak yıldızlar mavi ya da beyaz, orta sıcaklıktaki yıl-
parçalara ayrılmasıyla oluşmaya başlar. dızlar sarı, soğuk yıldızlar ise kırmızı görünür.
• Sıcaklıkları ve yoğunlukları giderek artan bu parçala- TAKIMYILDIZI
rın sıcaklığı belli bir dereceye ulaştığında yapılarında
enerji üreten değişimler meydana gelir. • Dünya’dan bakıldığında grup
• Meydana gelen bu değişimler bir yıldızın doğumu ola- halinde görünen yıldızlara denil-
rak kabul edilir. mektedir. Gökyüzünde toplam 88
takımyıldızı vardır. Bunlara; Bü-
EDİTÖR YAYINLARI
BULUTSU (NEBULA) yükayı, Küçükayı, Orion, Kuzey
• Yüksek sıcaklıktaki gaz ve toz Tacı örnek olarak verilebilir.
bulutlarının bir araya gelip sıkış- KUYRUKLU YILDIZLAR
masıyla meydana gelir. Yıldız- •
ların yaydıkları ışık enerjisiyle Aslında bir yıldız değildir. Güneş’ten aldıkları ışığı
yansıtır. Kendileri ısı ve ışık yaymazlar.
görünürler.
• Parlak bulutsular; ya gelen ışını yansıtırlar ya da ken- • Belli bir yörüngede dolanan bu yapılar yörüngelerinde
hareket ederken Güneş’e yaklaştıklarında içerdikleri
dileri ışık yaydıkları için parlak görünürler. Halka bu-
lutsu, salmalı bulutsu olan orion bulutsusu örnek ve- buzun bir miktarı erir. Buzda karışmış toz ve taş par-
çacıkları serbest kalır. Serbest kalan gaz, toz ve su
rilebilir. Orion bulutsusu çıplak gözle görülebilen tek
bulutsudur. buharı Güneş rüzgârıyla itilir ,böylece yıldızın kuyruğu
oluşur.
• Halka bulutsu gezegence bulutsularının en bilinenidir.
Jüpiter'e benzetilmiştir. Bundan dolayı bulutsular için METEOR
gezegenimsi de denir. • Uzayda başıboş dolaşan, belli bir yörüngeleri olma-
• Karanlık bulutsu, toz parçacıklarından oluşur. Gökyü- yan, taşlardır. Meteorlar, Dünya atmosferine geldiğin-
zünde geniş karanlık bölgeler olarak görülür. Atbaşı, de sürtünme etkisiyle ısınır ve yanar.
Kömür Çuvalı bulutsusu örnek verilebilir.
GALAKSILER (GÖK ADALAR)
KARA DELIKLER • Gezegenler, güneş, diğer yıldızlar, bulutlar ve uyduları
• Bir yıldızın yakıtının bitmesi sonucu kendi içine çök- içine alan dev sistemlere galaksi (gök ada) denir.
mesiyle oluşur. • Dünya’mızı da içine alan Samanyolu galaksisi sarmal
• Bu çökme sonucu toplu iğne başı büyüklüğünde bir bir yapıya sahiptir.
alana milyonlarca dünya kütlesinin sıkıştırıldığı bir • Galaksiler sarmal, çubuklu sarmal, eliptik, düzensiz
yapı oluşur. şekillerde olabilir.
• Zamanla oluşan bu yapının ağırlığı çok büyük bir hâle • Sarmal yapıda olanlara Andromeda ve Samanyolu
gelir ve evrenin bükülmesine neden olur. galaksisi, eliptik yapıda olana ise Sombrero galaksisi
• Çok büyük bir çekim alanı oluşturarak etkisine giren örnek verilebilir.
her şeyi kendisine çeker.
Işık Yılı: Iki gök cismi arasındaki uzaklığı kilometre ola-
YILDIZ rak ifade etmek zor olduğundan “ışık yılı” ifadesi kullanılır.
• Sıcaklığı yüksek gaz ve toz parçalarının bir araya ge- • Işığın bir yılda aldığı yola ışık yılı denilmektedir.
lip sıkışması ile oluşan gök cisimlerine yıldız denir. • Işık yılı uzunluk birimidir. Zaman birimi değildir.
• Isı ve ışık kaynağıdır. Evren: Dünya’yı da kapsayan ve Dünya ile birlikte tüm
• Yıldızlar küre şeklindedir. gök cisimlerinin tümüne denir. Evrenin nasıl oluştuğu
• Yıldızların da belli bir ömürleri vardır. tam bilinmemektedir. Ancak bazı teorilerle açıklanmaya
• Belirli bir süre ışık ve ısı yayar. Daha sonra bu özellik- çalışılmıştır. Bunlardan en önemlisi Büyük Patlama Teo-

lerini kaybederler. risidir.