Page 409 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

OSMANLI DEVLETI’NDE ISLAHA
OSMANLI DEVLETI’NDE ISLAHAT HAREKETLERIT HAREKETLERI 2. ÜNITE 409
• Osmanlı Devleti 16. yüzyılın sonlarından itibaren si- III. SELIM DÖNEMI ISLAHATLARI
yasi, askeri ve ekonomik alanlarda eski gücünü kay- (178⒐-1806)
betmiştir. Coğrafi Keşifler Osmanlı Devleti’nin ekono- •
misini olumsuz etkilemiştir. Bozulan kurumları düzeltmek,
orduyu ıslah etmek ve Batı’daki
• Ticaret ve vergi gelirleri azalmıştır. Anadolu’da isyan- gelişmeleri daha yakından gör-
lar çıkmış devlet otoritesi sarsılmıştır. mek amacıyla Ebubekir Ratıp
• Padişahlar ve devlet yöneticileri devleti yeniden eski Efendi’yi Avrupa’ya gönder-
hâline kavuşturmak amacıyla 17. yüzyıldan itibaren miştir.
devletin yıkılışına kadar pek çok alanda yenilik ve dü- • III. Selim birçok alanda kendisine Fransa’yı örnek al-
zenlemeler yapmıştır. mış ve Fransa modeline uygun ıslahatlar yapmıştır.
EDİTÖR YAYINLARI
• Dönemin aydınları devletin bozulan kurumlarıyla ilgi- • Devletin yeniden yapılanması için yapılan yeniliklere
li raporlar hazırlamıştır. Bu raporlardan biri Koçi Bey genel olarak düzenleme anlamına gelen Nizam-ı Ce-
Risalesi'dir. dit denilmiştir.
• Osmanlı daha çok askeri alanda ıslahatlar yapmaya • Avrupa tarzında Nizam-ı Cedit ordusu kurulmuştur.
çalışmıştır. • Bu ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için de Irad-ı Ce-
• Osmanlı Devleti 1718 yılında Avusturya-Macaristan dit denilen yeni bir hazine kurulmuştur.

Imparatorluğu'na mağlup olmuştur. • Askeri alanda Selimiye ve Levent kışlaları oluşturul-
• Lale Devri de denilen bu dönem Pasarofça Antlaşma- muştur. Avrupa’nın önemli başkentlerine (Viyana,

sı ile başlamış ve Patrona Hâlil Isyanı’na kadar devam Roma, Londra, Prais, Berlin) daimi elçilikler açılmıştır.
etmiştir. • Yabancı dil öğrenimine önem verilerek Fransızca dev-
• Lale yetiştiriciliği bir tutku hâline gelmiş ve bu dönem letin ilk resim yabancı dili hâline gelmiştir. Matbaa-i
Lale Devri olarak isimlendirilmiştir. Lale Devri’nde Av- Amire adıyla ilk resmi devlet matbaası kurulmuştur.
rupa etkisi başlamış ve önemli ıslahatlar yapılmıştır.
• Avrupa’nın Paris, Varşova, Viyana ve Moskova gibi II. MAHMUD DÖNEMI ISHÂLATLARI

önemli başkentlerine ilk kez geçici elçiler gönderil- (1808-183⒐)
miştir. Amaç; Avrupa’daki gelişmeleri yakından takip • II. Mahmud Dönemi’nde resmi
etmektir. duyuruları yayınlamak ve halkı
• Ilk elçi Paris’e gönderilen Yirmisekiz Çelebi Mehmet bilgilendirmek için 1831 yılında
Efendi’dir. Yaptığı çalışmaları “Sefaretname” adlı ese- ilk resmi gazete olan Takvim-i
rinde dile getirmiştir. Osmanlı Devletinde Batı örnek alı- Vekayi haftalık olarak yayım-
narak ilk ıslahat hareketleri Lale Devri’nde yapılmıştır. lanmaya başlamıştır.

Lale Devri’nde yeniçerilerden oluşan ve tulumbacılar adı • Toplum içerisinde meydana ge-
verilen ilk itfaiye teşkilatı kurul- len yeni gelişmeler gazetede fen başlığı altında anla-
muştur. Böylece başta Istanbul’da tılmış ve halk bu gelişmeleri ilgiyle takip etmiştir.
olmak üzere çıkan yangınlara kısa • XVII. yüzyıldan itibaren gerçekleştirilen ıslahatlarda
sürede müdahâle edilmiştir. Avrupa’daki kurumlar ve gelişmeler temel alınarak ül-
• Bu dönemde Ibrahim Müteferri- kenin ilerlemesi yönünde adımlar atılmıştır.
ka ve Sait Efendi tarafından ilk • II. Mahmud Dönemi’nde Yeniçeri Ocağı kaldırılmıştır.
matbaa kurulmuştur. Matbaada basılan ilk eser Van- Bu olaya Vakay-ı Hayriye (Hayırlı Olay) denilmiştir.
kulu Lügatı’dır. Matbaa sayesinde kitap sayısı artmış Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılmasıyla:
ve fiyatı ucuzlamıştır. Bilginin yapılması kolaylaşmış-
tır. Tulumbacı Ocağı 19. yüzyılda Itfaiye Teşkilatı hâ- • Islahatların önündeki en büyük engel kaldırılmıştır.
line getirilmiştir. • Merkezi otorite güçlenmiştir. Hazinenin yükü hafifle-
• Ilk kez çiçek aşısı uygulamasına bu dönemde geçilmiş miştir.
ve sağlık alanında ilerlemeler kaydedilmiştir.
• Lale Devri’nde ilk defa Yalova’da kağıt, Istanbul’da ku- { Not: Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla Asakir-i
maş fabrikası kurulmuştur. Mansure-i Muhammediye Ordusu kurulmuştur.