Page 30 - 8. SINIF DUBLEKS FEN BİLİMLERİ DEFTERİM
P. 30

ÖZETİN ÖZETİ                                                     ÜNİTE 2: DNA VE GENETİK KOD

                                               DNA VE GENETİK KOD


          Nükleotid, Gen, DNA ve Kromozom Kavramları Arasındaki İlişki

          Q   Canlıların en küçük yapı birimi olan hücrenin yönetim merkezi çekirdektir. Çekirdek içinde canlıya ait kalıtsal bilgileri taşıyan
            kromozom, DNA, gen ve nükleotid gibi yapılar vardır.                         Kromozom
                                                                              Hücre
          Q   Kromozom: Çekirdek içindeki kalıtsal özellikleri belirleyen yapılara kromozom
            denir. Kromozomlar DNA ve özel proteinlerin birleşmesiyle oluşur. Bir canlı
            türünün  sağlıklı  bireylerinde  bulunan  kromozom  sayısı  sabittir.  Kromozom
            sayısı canlı türü, canlının büyüklüğü veya canlının gelişmişliği hakkında bilgi             DNA
            vermez.
                                                                             Çekirdek
          Q   DNA: Hücrenin yönetici molekülüdür. Beslenme, solunum, üreme gibi canlılık
            faaliyetlerini yönetir. DNA molekülü birbiri üzerine sarmal şekilde kıvrılan iki             Gen
            zincirden oluşur. DNA'nın bu şekli çift sarmallı yapıyı oluşturur.                           Nükleotid
          Q   Gen: DNA’nın en küçük görev ve kalıtım birimidir. Kalıtsal bilgiler genler tarafından taşınır.

          Q   Nükleotid: DNA’nın temel yapı birimine nükleotid denir. Bir nükleotidin yapısında fosfat, şeker ve azotlu organik baz bulunur.
            Dört çeşit azotlu organik baz vardır.

          Q   Azotlu organik bazlar adenin (A), timin (T), sitozin (C,S) ve guanin (G)’dir. Nükleotitler hangi bazı içeriyorlarsa o bazın ismiyle
            adlandırılırlar. Nükleotidlerde fosfat (P), deoksiriboz şeker (D) ve azotlu organik baz ortak olarak bulunmaktadır.

          Q   Nükleotid = Fosfat + Şeker + Azotlu Organik baz

            Harf   Temsil Ettiği Yapı  Harf  Temsil Ettiği Yapı



              A    Q   Adenin bazı  G     Q   Guanin bazı                                     P
                                                                P   +   D   +            =                 A
                                                                                   A              D
             T     Q   Timin bazı    C    Q   Sitozin bazı
                                                              Fosfat  Şeker    Adenin bazı    Adenin nükleotidi

             P     Q   Fosfat        D    Q   Deoksiriboz şekeri


          Q   Canlının kalıtsal bilgilerini taşıyan yapıların en karmaşıktan en basite doğru sıralanışı; Kromozom > DNA > Gen > Nükleotiddir.



          DNA'nın Yapısı



                                                                               P                        D
          Q   DNA molekülünde bulunan yapılar harflerle gösterilir.
                                                                                    D       A    T           P
          Q   DNA’da, nükleotitler iplik oluşturacak şekilde bir araya gelirler.
          Q   Bu iplikte her zaman adeninin karşısına timin, sitozinin karşısına guanin bazı   P        D
            gelir.                                                                        C     G
                                                                                    D                        P
          Q   Tüm canlılardaki nükleotid çeşidi aynıdır.
          Q   DNA, iki iplikten oluşur. Birbirinin etrafında dolanan bu iplikler, DNA’nın bükül-  P     D
            müş bir merdiven gibi görünmesine sebep olur. Bu şekil ikili sarmal olarak adlan-  D  G  C       P
            dırılır.



          30    Markaj Yayınları / 8. Sınıf Fen Bilimleri
                                          MARKAJ YAYINLARI
   25   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35