Page 66 - 8. SINIF DUBLEKS FEN BİLİMLERİ DEFTERİM

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 3: BASINÇ

Sıvı Basıncını Etkileyen Değişkenler

Q Sıvı maddeler katı maddeler gibi yer çekiminin etkisindedir.
Q Sıvı maddeler akışkan olduklarından dolayı bulundukları kapta temas ettikleri her noktaya basınç uygular.
Q Sıvı basıncı, sıvının derinliğine (h) ve sıvının yoğunluğuna (d) göre değişir.

Q İçi su dolu kabın farklı yüksekliklerine özdeş delikler açıldığında en alttaki delikten çıkan
suyun daha uzağa gittiğini görürüz. Bu da kabın tabanında sıvı basıncının daha fazla oldu-
ğunu gösterir.
3 X
Q Su fışkırma mesafeleri Z > Y > X olur. Numaralı noktaların basınçları arasında ise 2 Y
P > P > P ilişkisi bulunur. 1 Z
1 2 3
Q Sıvı basıncı ve sıvının derinliği ile doğru orantılıdır.

Q Sıvı seviyeleri eşit olan su ve zeytinyağının bulundukları kabın tabanına uygulayacakları
basınçlar arasındaki ilişki P > P ’dir. Suyun yoğunluğu zeytinyağının yoğunluğundan
x y h Su Zeytinyağı
fazla olduğu için x noktasında oluşan basınç y noktasında oluşan basınçtan fazladır.
x y
Q Sıvı basıncı sıvının yoğunluğuyla doğru orantılıdır.

Q Sıvı basıncı bulunduğu kabın şekline ve sıvının mikta- Q Tabanları birleştirilmiş farklı genişlik ve şekildeki kaplara
rına bağlı değildir. bileşik kaplar denir. Aşağıdaki bileşik kabın bir kolundan su
doldurulduğunda bütün kollardaki sıvı seviyeleri eşit olacak
Q Kaplardaki sıvıların yükseklikleri ve cinsi aynı olduğu şekilde dağılır. Bileşik kaplarda bölmelerin şeklinin, eğiminin
durumlarda kapların diplerine etki eden sıvı basıncı ve genişliğinin bir önemi yoktur. (h = h = h )
her üç kapta da aynıdır. Su 1 2 3

h
h h h
1 2 3
Su Su Su

F
Q Kapalı bir kap içine konulan bir miktar sıvı hareketli bir piston yardımıyla sıkıştırıldığında büyük Piston
kuvvetler uygulansa da sıvının hacminde azalma olmaz.
Q Sıvıya kuvvet uygulanma sonucunda oluşan basınç, sıvı tarafından kabın her tarafına eşit olarak P
iletilir. Bu prensibe 'Pascal Prensibi' denir.

Q Yüzeyine birden fazla delikler açılmış balona elle bastırılıp kuvvet uygulandığında balonun
tüm deliklerinden suyun aynı şiddetle çıkışı gözlemlenir.
Q Bu durum sıvılara uygulanan kuvvetin oluşturduğu basıncın her yere eşit şekilde iletildiğini
kanıtlar.

66 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Fen Bilimleri
MARKAJ YAYINLARI