Page 179 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

FİİLİMSİLER (SIFAT-FİİL, ZARF-FİİL)AT-FİİL, ZARF-FİİL)
FİİLİMSİLER (SIF 3. BÖLÜM 179
Sıfat-Fiil
Sıfat-Fiil
• Fiillere belirli eklerin (-an, -ası, -maz, -ar, -dık, -acak, -mış) getirilmesiyle oluşturulan ve cümlede sıfat ya da adlaş-
mış sıfat olarak görev yapan sözcüklere sıfat-fiil denir.

̛ Örnek:
Ő Ağacın dalına konan kuşu görüyor musun? Ő İtfaiyeciler, bildik bir yöntemle sorunu çözdü.
Ő Kadıncağız “Kör olası zalim felek!” diyordu. Ő Kırılacak eşyaları kutuya koydu.
Ő Adamın tükenmez enerjisi vardı. Ő Pişmiş aşa su katılmaz.
Ő Çocuk annesine yalvarır gözlerle baktı. Ő Satılacak üzümleri kasalara yerleştirdi.

EDİTÖR YAYINLARI
{ Not: “-acak, -mış, -dık, -ar” ekleri, zaman ekleri olarak da kullanıldığından bu ekler sıfat-fiil ekleriyle karıştırılma-
malıdır.

̛ Örnek:
Ő Sinemaya gidecek vaktim yok. (Sıfat-fiil eki) Ő Okumuş insanlar daha kültürlüdür. (Sıfat-fiil eki)

Ő Babam, bu akşam maç izleyecek� (Zaman eki) Ő Raftaki bütün kitapları okumuş� (Zaman eki)
• Sıfat-fiil ekini alan bazı sözcükler, fiilimsi özelliğini kaybederek bir nesne veya kavram adı olabilir.

̛ Örnek: Ő Bu dolmuş, Cerrahpaşa’dan geçer mi? Ő Piknik için yiyecek ve içecek aldık.
• Sıfat-fiiller kendilerinden sonra gelen isimleri niteler. Bazı durumlarda ise bu isimler düşer ve fiilimsi adlaşır.
Buna adlaşmış sıfat-fiil denir. Sıfat-fiiller, bir ismi nitelemediğinde veya isim çekim eki aldıklarında adlaşmış
sıfat-fiil olur.
̛ Örnek: Ő Öğretmen derste konuşanları uyardı. (konuşan çocukları / konuşan öğrencileri )

adlaşmış sıfat-fiil sıfat-fiil isim sıfat-fiil isim

Ő Bakan yemez, kapan yer. ( bakan kişi / kapan kişi )
adlaşmış adlaşmış sıfat-fiil isim sıfat-fiil isim
sıfat-fiil sıfat-fiil

Zarf-Fiil
Zarf-Fiil
• Fiil kök ve gövdelerinden “-madan, -arak, -ken, -meksizin, -ınca, -ıp, -cesine, -dikçe, -esiye, -a…-a, -r…-maz, -alı”
ekleriyle türeyen ve cümlede zarf olan sözcüklere zarf-fiil denir.

̛ Örnek:
Ő Kış gelince kayak sezonu başladı. Ő Genç, güle oynaya evine gidiyordu.
Ő Görmeyeli bayağı büyümüş. Ő Yazılıdan aldığı notu duyunca yüzü güldü.
Ő Hiç düşünmeden soruları cevapladı. Ő Van'a varır varmaz onları aradık.

{ Not: Zarf-fiiller cümleye durum ve zaman anlamı katabilir.

̛ Örnek:
Ő Yağmur durmaksızın yağıyordu. (Durum) Ő Akşam olunca kitap okumaya başlardı. (Zaman)

{ Not: Fiilimsiler, fiillerden (eylemlerden) türeyen sözcükler olmalarına karşın fiillerin aldığı “fiil çekim eklerini” yani
şahıs ekleri, haber ve dilek kiplerini alamayan, yalnızca fiillere gelen olumsuzluk eki olan “-ma/-me, -maz/-mez” ek-
lerini alabilen sözcüklerdir.