Page 109 - 9. Sınıf Türk Dili Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

6.
TİY
TİYATROATRO
ÜNİTE

TİYATRO

* Çeşitli olayları sahnede seyircinin gözü önünde canlandırmak amacıyla yazılan eserlere tiyatro
denir.

* Tiyatro, olayları dekorlar ve kişiler yardımıyla günlük hayatta olduğu gibi gözümüzün önünde
canlandırır.

EDİTÖR YAYINEVİ
* Bu bakımdan hem göze hem de kulağa hitap eder.
* Tiyatroda anlatım karşılıklı konuşma (diyalog) şeklindedir.

* Tiyatro eserleri; dramatik örgü, yer, zaman, çatışma ve kişiler olmak üzere beş temel yapı unsu-
rundan oluşur.
* Dramatik örgü, tiyatro eserindeki olay örgüsüdür. Bu örgü serim, düğüm ve çözüm bölümlerin-
den oluşur.

* Dramatik örgü, neden-sonuç ilişkisiyle birbirine bağlı çeşitli yan olaylardan meydana gelir.
* Dramatik örgüyü geliştiren ve güçlendiren en önemli unsur ise çatışmadır.

* Kişiler arasında meydana gelen içsel ve dışsal kaynaklı mücadeleler, karşıt duygu ve düşünceler
olayın devamını sağlar ve seyirciyi kendine çeker.

TİYATRONUN DOĞUŞU VE TİYATRO TÜRLERİ
* Tiyatro sözcüğü Yunancada “seyirlik yeri” anlamına gelen “theatron”dan türemiştir.

* Dilimize ise İtalyancadaki “teatro” sözcüğünden geçmiştir.

* Tiyatro da başka sanatlar gibi dinsel törenlerden doğmuş, sonra dinden bağımsızlaşarak sanat-
laşmıştır.

* Tiyatro, Antik Yunan Dönemi’nde Bağ Bozumu Tanrısı Dionysos adına düzenlenen dinsel tören-
lerden doğmuştur.
* Eski Yunan’da her yıl doğanın canlanışını, bereket ve bolluğu kutlamak için törenler düzenlenirdi.

* Törenlerde halkın duygu ve düşüncelerini dile getiren bir koro, ilahiler okurdu.

* Daha sonraları (MÖ 5. yy.) Aiskhylos (Ayskilos) ilahiler okuyan koronun karşısına ikinci bir
oyuncu çıkarttı.

* Oyun koro ile aktör adı verilen iki kişinin konuşmaları üzerine kuruldu.

* Böylece tiyatro doğmuş oldu.
* Aiskhylos’tan sonra yetişen Sophokles (Sofokles) oyuna üçüncü kişiyi kattı ve tiyatro, dinî bir
tören olmaktan çıkarak bir sanat dalı hâline gelmeye başladı.