Page 17 - 9. Sınıf Kimya Öğretmenin Ders Notları (Hızlı)

KİMYA BİLİMİ 15
KIMYADA KULLANILAN SAĞLIK VE GÜVENLIK AMAÇLI TEMEL UYARI IŞARETLERI

Patlayıcı Madde: Kıvılcım, ısınma, alev, vurma, çarpma ve sürtünme
etkisi ile patlayabilir. Kıvılcım, ateş ve ısıdan uzak tutulmalıdır. Nitrogli-
serin gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde yer alır.

Tahriş Edici Madde: Zehirli, patlayıcı, yanıcı ve yakıcı etkisi olma-
makla birlikte deride ve diğer vücut dokularında alerji oluşturucu etkisi
olan maddelerdir. Bu maddelerin yüz, göz ve cilde temas etmemesine
EDİTÖR YAYINEVİ
dikkat edilmelidir. Buharlarının solunulmasından kaçınılmalıdır. Sod-
yum hipoklorit, etil alkol gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde
yer alır.
Toksik (Zehirli) Maddeler: Patlayıcı, yanıcı ve yakıcı bir etkisi olma-
makla birlikte tahriş etkisinden ileri gelen hafif ya da şiddetli zehir etkisi
olan maddelerdir. Ağız, solunum veya deriden vücuda geçerek zehirli etki
oluşturulabilir. Bu maddelerin yüz, göz ve cilde temas etmemesine dikkat
edilmelidir. Hidrojen sülfür, etilen amin gibi maddelerin bulunduğu kapla-
rın üzerinde yer alır.
Yanıcı Madde: Kolay tutuşan, tutuştuğunda söndürülmesi uzmanlık
isteyen, genelde sıvı halde olan maddelerdir. Bu maddelerin yüz, göz
ve cilt ile temas etmemesine dikkat edilmelidir. Az miktarda kullanılma-
lı; alev, kıvılcım ve elektrik temas noktalarından uzak tutulmalıdır. Alkol
içeren sıvılar ve aseton gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde
yer alır.
Yakıcı Madde: Kumaş, kağıt, ahşap gibi malzemelerle temas edin-
ce onların tutuşup yanmasına yol açan maddelerdir. Çalışırken yüz,
göz ve cilt ile temas etmemesine dikkat edilmelidir. Bu maddelerin yol
açtığı küçük çaplı yangınlarda yangın bölgesinin havayla teması ke-
silmelidir. Oksijen, klor, nitrik asit, hidrojen peroksit gibi maddelerin
bulunduğu kapların üzerinde yer alır.
Aşındırıcı ( Korozif) Madde: Ciltte, gözde, diğer vücut dokularında
ve kumaş, metal, cam malzemelerinde aşındırıcı etkiye sahip asit ve
baz gibi maddelerdir. Bu maddelerle çalışırken yüz, göz ve elle temas
etmemesine özen gösterilmelidir. Sodyum hidroksit, hidroflorik asit,
fenol gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde yer alır.
Çevreye Zararlı Madde: Toprağa, suya ve havaya karıştığında kendi-
liğinden veya mikroorganizma faaliyeti sonucu bozunup zararsız türle-
re dönüşmeyen bu yüzden zararlı etkileri, yerine göre yıllarca devam
eden maddelerdir. Bütün kimyasal maddelerin bulunduğu kapların
üzerinde yer alır.
Radyoaktif Madde: Canlı dokularda geri dönüşümü olmayan tahri-
batlara sebep olan, görünmez ışınlar yayıcı maddelerdir. Yaydıkları
ışınlar görünmez olduğu ve etkileri hissedilmediği için sinsi bir tehlike
oluşturur.