Page 88 - 9. Sınıf Tarih (Özetli Lezzetli) Soru Bankası

88 [İLK TÜRK DEVLETLERİNDE GÜÇ VE YÖNETİM YAPISI - İÇ ASYA’DA HAYAT]

TEST 4 3 Bilge Kağan’ın Orhun Kitabeleri’nde “Tanrı
buyurduğu için Kağan oldum, fakir milleti
İLK TÜRK DEVLETLERİNDE GÜÇ VE zengin kıldım, açları doyurdum, çıplakları
YÖNETİM YAPISI - İÇ ASYA’DA HAYAT giyirdim.” ifadesi yer almaktadır.

Kitabelerde yer alan bu ifadeler Türklerde;
1 Töre sosyal düzeni sağlayan örf, adet, ge-
lenek ve ahlaki değerlerden beslenerek or- I. sosyal devlet,
taya çıkan sözlü hukuk kurallarına denir. İlk
Türk devletlerinde, devlet ile hukuk birbirin- II. kut anlayışı,
den ayrılmayan birbirini tamamlayan, daha III. ikili teşkilat
EDİTÖR YAYINEVİ
önemlisi birbirlerinin varlık sebebi olan iki uygulamalarından hangilerinin bulun-
temel unsur idi. Bunun için Türk yazıtların- duğunu göstermektedir?
da devlet ile töre genellikle birlikte zikredil-
miştir. Konar - göçer yaşam tarzının etkisiy- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
le oluşan töre sadece Orta Asya ile sınırlı D) I ve II E) I ve III
kalmamış çağlar boyu farklı bölgelerde de
varlığını sürdürmüştür.

Türklerde törenin oluşmasında aşağıda-
kilerden hangisinin etkisi olmamıştır?
A) Kut anlayışı
B) Kağanların koydukları kurallar
C) Yabancı kültürlerin etkileri
D) Kurultayda alınan kararlar
E) Gelenekler
4 Orhun Abideleri’nde “Türk milletinin adı
sanı yok olmasın diye, babam kağanı ve
2 İlk Türk devletlerinde görülmüştür. Toprak- annem hatunu yüceltmiş olan tanrı, devlet
lar genişleyip toprakların idaresi zorlaşınca veren Tanrı, Türk milletinin adı sanı yok ol-
bu uygulamaya geçilmiştir. Bu uygulama masın diye beni kağan yaptı. Tanrı lütfettiği
aynı zamanda devlet içerisinde taht müca- için, ben de kutlu olduğum için tahta geç-
delelerine de neden olmuştur. tim” ifadeleri yer almaktadır.
Yukarıda sözü edilen yönetim organi- Orhun Abideleri’nde yer alan bu metin-
zasyonu aşağıdakilerden hangisidir? de aşağıdakilerden hangisinin önemine
A) İkili teşkilat B) Kurultay teşkilatı vurgu yapılmıştır?
C) Orun sistemi D) Onluk teşkilatı A) İkili teşkilat B) Kut anlayışı C) Töre
E) Kut anlayışı D) Kurultay E) Ataya saygı

y Törenin oluşumunda; kut anlayışı, kağanlar tarafından konu- Türk Kitabelerine Göre Güç ve Yönetim Anlayışı
lan kurallar, kurultayda alınan kararlar ve kağanın iradesiyle y Orhun Yazıtları’na göre;
toplum içinde yavaş yavaş oluşan gelenekler etkili oldu. › Dünya hakimiyeti, Tanrı tarafından Türk kağanlarına bir
y Getirilen kuralların adalete uygun olmasına dikkat edildi. görev olarak verildi.
y Kağanlar da dahil olmak üzere bu töreye herkesin uyması zo- › Türk kağanları, ordular sevk ederek savaşmak, Türkçe ko-
runlu tutuldu. Töre hükümlerine aykırı hareket edenler, ceza- nuşan ve Türk soyundan olan bütün toplulukları bir devlet
dan başka ayıplanmak ve dışlanmak gibi ağır manevi bir baskı- çatısı altında toplamak, birlik ve bütünlüğü sağlamak zo-
ya maruz kaldığı için kimse kolay kolay töreye karşı gelmezdi.
rundadır.