Page 48 - 9. SINIF TARİH FAVORİ BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI
P. 48
4. Ünite: İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası
BECERİ TEMELLİ TEST 2 İç Asya’da Kurulan Türk Devletleri - İlk Türk Devletlerinde Güç ve Yönetim Yapısı
9 ve 10. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Türklerde devleti yönetme yetkisinin kağana Gök Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Kut adı verilen bu anlayışta kağanın
mensup olduğu hanedanın tüm erkek üyelerinin hükümdar olma hakkı vardı. Kağan olmak için aynı zamanda adil, yetenekli,
ilim sahibi, asil, cesur olmak gereklidir. İlk Türklerde kuta sahip olan hanedan üyeleri arasında kağan seçmek için kurultay
toplanmıştır. Türklerde kağan, hem bütün devlet teşkilatının başı hem de toplumun lideri durumundaydı. O, devletin başı
olarak iç ve dış siyaseti düzenler, savaş ve barışa karar verir, orduya komutanlık eder, elçiler gönderir ve elçileri kabul ederdi.
Ayrıca devlet teşkilatının her kademesindeki görevlileri tayin eder veya onları görevlerinden alırdı. Ülkenin güvenliğini ve
halkın huzur ve refahını sağlamak gibi sorumluluğu olan kağan ülkesini töreye göre yönetirdi.
9 Metne göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı- 10 Metinde sözü edilen kut anlayışı;
lamaz?
I. gücün meşruiyet kaynağının ilahi olması,
A) Sosyal devlet anlayışı görülmektedir. II. taht kavgalarına yol açması,
B) Ülke sözlü hukuk kurallarına göre yönetilmektedir.
III. kağanın kutsal varlık sayılması
C) Ülke yönetiminde son söz kağanı seçen kurultaya
aittir. durumlarından hangileriyle açıklanabilir?
D) Kağanın idari, sosyal, askeri ve ekonomi alanlarında A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III
sorumlulukları vardır.
E) Kağan farklı meziyetteki kişilerden seçilmiştir. D) I ve II E) II ve III
11
İlk Türk devletlerinde yapılan kurultayda boy beyleri bir protokole göre otururlardı. Boy
beylerinin oturacakları yere orun denilirdi. Bir boy beyinin oturacağı yer, onun elde
ettiği başarılar ve gösterdiği kahramanlıklara göre belirlenirdi. Bunun yanı sıra boylar-
daki alp sayısı da beyin önem derecesini yükseltirdi. Boyların kurultayda yiyecekten
alacağı paya veya hisseye ülüş denilirdi. Bir boyun ülüş hakkı o boyun başarısıyla
artar, başarısızlığıyla da azalabilirdi.
Buna göre;
I. İlk Türk devletlerinin yönetim yapısında hiyerarşik düzen bulunmaktadır.
II. Devlet kademesinde görev alacak herkesin yeri ve sırası orun ve ülüş sistemi ile tespit edilmiştir.
III. Orun ve ülüşle tespit edilen mevkilerde oturmayı reddetmek kağana itaatsizlik sayılmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
12 Göktürk Yazıtları, II. Köktürklerin ünlü hükümdarı Bilge Kâğan ve Tonyukuk adına dikilmiştir. Abidelerin yazar, Yollug Tigin-
dir. Kitabelerde Türklerin bağımsızlıklarını kazanmak için yaptıkları mücadeleler ve yönetim anlayışları anlatılmıştır. Devlet
adamları ile halkın karşılıklı görevlerinden, vatan sevgisinden, yaşam tarzlarından, sanat anlayışları ve geleneklerden
bahsedilmiştir. Türk milletinin diğer milletlerden gelecek tehlikelere karşı daima uyanık olmaları gerektiği vurgulanmıştır.
Buna göre Orhun Abideleri;
I. sosyal, II. kültürel, III. siyasi
alanlarından hangilerine yönelik bilgiler vermektedir?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
48 Markaj Yayınları / 9. Sınıf Tarih
MARKAJ YAYINLARI
