Page 41 - 9. SINIF FAVORİ TARİH DEFTERİM
P. 41

3. ÜNİTE: ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA                                                  ÖZETİN ÖZETİ



                                           Siyasi Yapıların Maddi Kaynakları
                   Coğrafi Yapı, Hayat ve Geçim Tarzı                          Soy Dayanışması

           Q   Tarım için uygun iklime sahip, engebesiz ve verimli bölge-  Q   Orta  Çağ  devletlerinin  maddi  güç  unsurlarından  biri  de
              lerde kurulmuş devletler Orta Çağ’da dünyaya yön veren   soy dayanışmasıydı.
              devletler hâline gelmişlerdir.
                                                               Q   İslam dünyasında Emevilerden itibaren halifeliğin babadan
           Q   Deniz kıyısında kurulmuş Venedikliler Akdeniz ticaretini ele   oğula geçmesiyle devlet yönetiminde soy dayanışması ön
              geçirdiler.
                                                                  plana çıktı.
           Q   İngiltere’de koyun yetiştiriciliği ön plana çıktı.
                                                               Q   Bu  dönemde  devlet  görevleri  Emevi  soyundan  gelenlere
           Q   Rusya ve Almanya’da buğday, Fransa’da bağcılık ve kumaş   verildi.
              endüstrisinde kullanılan çivit otu önemli gelir kaynaklarıydı.
                                                               Q   Arap olmayanlar ise mevali (köle) olarak adlandırılıp dış-
                                                                  landı.
               Güç Paylaşımı ve Yönetim Organizasyonu
           Q   Orta Çağ Avrupası’na hâkim olan sistem feodalite olmuş-  Q   Meşruiyetini  soya  dayandıran  bir  diğer  devlet  Fatimiler
              tur.                                                oldu.

           Q   Feodalitede belirleyici temel unsur toprak zenginliğidir.  Q   Avrupa’da yönetime hâkim olan hanedanlar kendi soyun-
                                                                  dan gelen insanların dışındakilerini kendisiyle eşit tutma-
           Q   Feodalite sisteminde yetkileri sınırlı bir kral otururdu.
                                                                  dılar.
           Q   Kralın altında genel olarak senyör adıyla anılan kontlar,
              onların altında daha az toprağa sahip olan dükler vardı.   Q   Sasanilerde  ise  soy  birliği  sadece  hükümdarlık  için  değil
                                                                  eyaletlerde yönetici konumunda olan valiler için de belir-
           Q   Bu sistemin en alt katmanını köylüler oluştururdu.
                                                                  leyici oldu.
           Q   Feodalitede, koruma altına girene vassal, korumayı kabul
              eden senyöre ise süzeren denirdi.                                    Silahlı Güç

           Q   Feodalitenin güçlü kurumlarından biri kiliseydi.   Q   Moğol İmparatorluğu silahlı güce dayanarak kurulmuş bir
           Q   Dönemin  hâkim  anlayışına  göre  tanrı  yeryüzünde  sağla-  devletti.
              mak istediği düzeni senyörler eliyle kurmuştu.   Q   Moğol ordusu; at üzerinde ok kullanabilen, hareketli, hafif
           Q   Senyörler kiliseyle ilişkilerini sürekli geliştirerek iktidarla-  süvarilerden meydana geliyordu.
              rını devam ettirmişlerdir.
                                                               Q   Moğol ordusu Orta Çağ’ın en korkulan askeri güçlerinden
           Q   Orta Çağ’da Avrupa dışında ise farklı uygulamalar vardı.   biri olmuştur.
           Q   İran  ve  Asya  ülkelerinin  pek  çoğunda  merkezi  mutlak   Q   Orta Çağ’da korku salan bir diğer askeri güç ise Viking-
              yönetimler hüküm sürüyordu.
                                                                  lerdi.
           Q   Kök Türk ve Uygur gibi ilk Türk devletlerinde ülkenin tek   Q   Vikinglerin en güçlü silahı hızlı manevra yeteneğine sahip
              hakimi kağandı.
                                                                  olan gemileriydi.
           Q   Kağan ülkeyi töreye göre yönetirdi.
                                                               Q   Bizans  ordusunun  en  etkili  silahı  suda  bile  yanan  Rum
           Q   Töreye  göre  kağan,  halkın  güvenliğini  ve  refahını  sağla-  ateşi (Grejuva) idi.
              mak, adaleti dağıtmak ve orduya komuta etmekle sorum-
              luydu.                                           Q   Bizans kara ordusunun yanında güçlü bir donanmaya da
                                                                  sahipti.
           Q   Sasani Devleti’nde kast sistemine benzer bir toplum yapısı
              vardı.                                           Q   Sasanilerde ordu süvari ve piyadeler olmak üzere iki kısım-
           Q   Krallar hanedan üyelerinden ve aristokratik ailelerin tem-  dan oluşurdu.
              silcilerinden  oluşan  bir  devlet  konseyinin  tavsiyeleriyle   Q   Sasani ordusunun en önemli silahı fillerin oluşturduğu bir-
              hareket ederdi.                                     liklerdi.



                                                                                 Markaj Yayınları / 9. Sınıf Tarih  41
                                          MARKAJ YAYINLARI
   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46