Page 116 - lgs-turkce-mavi-kitap

114 ANLATIM BOZUKLUĞU

5 Mehmet amca, 21 Mart 1963 yılında Anadolu’nun 7 “..........” cümlesinde özne ile yüklem arasında tekil-
şirin bir köyünde doğmuş. Köyünden ayrılıp İstan- lik-çoğulluk uyumu yoktur. Çünkü özel durumlar
bul’un göbeğindeki bu mahalleye geleli hemen dışında, özne tekilse yüklem de tekil; özne çoğulsa
hemen yirmi yıl olmuş. Geldiği günden beri de yüklem de çoğul olur. Yukarıdaki cümlede bir çok-
gerek dürüstlüğü gerek yardımseverliği ile mahal- luk ifade eden “birçoğu” belgisiz zamirinden sonra
lelinin göz bebeği olmuş. Kendisi son beş yıldır yüklemin tekil kullanılması gerektiği gözden kaç-
mahallemizde manavlık yaparak geçimini sağlıyor. mıştır.
Ben de onu tanımaktan, komşu olmaktan mutluluk Yukarıda verilen boşluğa aşağıdaki cümleler-
duyuyorum. den hangileri getirilmelidir?
Bu metinde aşağıdaki anlatım bozuklukların- A) Bir insan için güzel olanın, daha birçoğu için de
dan hangisi yapılmıştır? güzel olması pek muhtemeldir.
EDİTÖR YAYINEVİ
A) Deyim yanlışlığı B) Birçoğu yıllardır emek verdiğimiz bu işin öne-
B) Özne-yüklem uyumsuzluğu mini kavramıyorlar.
C) Çatı uyumsuzluğu C) Yine içimizden birçoğu, güzelliği kendi gözle-
riyle değil başkalarının gözlerine inanarak
D) Öge eksikliği
kabul etmek ister.
D) Birçoğu onu memleketin mukadderatına
yabancı bulmuştur.

6 Güzel bir sabah. Kuşlar cıvıl cıvıl ötüşüyorlar. Kuş-
ların korosunu dinleyerek balkonumda tek başıma
oturuyorum ve bu satırları yazıyorum. İnsanın her
şeye kırıldığı anlar gelip geçicidir. Benimkiler de
gelip geçti. Mazinin yaralarını unutmaya kararlıyım.
Yukarıdaki metinde hangi kurala aykırı bir kul-
lanım söz konusudur?
8 Nesnenin eksik ya da yüklemlerin tümüne uygun
A) İnsan dışındaki varlıkların çoğul şekilleri özne kullanılmaması anlatımı bozar.
olduğunda yüklem daima tekil olmalıdır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu durumu
B) Çoğul anlamı taşıyan bir sıfattan sonra gelen örnekleyen bir anlatım bozukluğu vardır?
ad tekil olmalıdır.
A) Bağına, bahçene, suyuna, toprağına veda ede-
C) Cümledeki ögeler arasında veya kelime grup- rek geri gidiyorum.
ları arasında bazen dil kurallarının bilinmeme-
sinden kaynaklanan uyumsuzluklara dikkat B) Gazetelerin yazdıklarına inanmıyor fakat oku-
edilmelidir. maktan da geri kalmıyordu.

D) İçinde fiilimsi bulunan cümlelerde veya sıralı C) Kadri o adamlardandır ki iyi davranmaya, yüz
cümlelerde aynı özneyi alan yüklemlerin her vermeye gelmez.
ikisi de etken veya her ikisi de edilgen olma- D) Baygın da olsa yabancı bir kadını böyle kuca-
lıdır. ğında tutmak ona pek ayıp bir şey gibi geldi.