Page 97 - lgs_beyaz_kitap

SÖZEL BÖLÜM 95
20 Besin zinciriyle depolanan enerjinin çok büyük bir 21 Gazeteci: Gelecek nesillere temiz su kaynakları
kısmı o canlının yaşam gereksinimleri için kullanı- bırakabilmek için birkaç basit yöntemle tonlarca
lır. Besin zinciri içerisinde enerjinin yalnızca %10’u, suyu koruyabiliriz. Siz su tasarrufu konusunda
SORULARI NASIL ÇÖZÜLÜR? - EDİTÖR YAYINEVİ
bir gruptan diğerine aktarılır. Bir diğer deyişle her herhangi bir şey yapıyor musunuz?
LGS BEYAZ KİTAP MANTIK MUHAKEME
canlı, kendisini yiyen diğer canlıya enerjisinin Vatandaş: Hayır yapmıyorum. Gerek de duymuyo-
%10’unu aktarır. Besin zincirindeki bu enerji akta- rum.
rımı bir piramit modeli şeklinde gösterilir ve buna Gazeteci: ................................................
da besin piramidi ya da enerji piramidi adı verilir.
Piramidin tabanında yer alan üretici grubun yani Bu konuşmada boş bırakılan yere aşağıdakile-
eğrelti otunun 1000 kilo/kalorilik enerji depoladığını rin hangisi getirilirse vatandaşın dile getirdiği
varsayalım. Bu durumda bu bitkileri yiyen birincil durumun, dünya üzerindeki olumsuz etkisi vur-
tüketici çekirgeler, bu enerjinin %10’unu yani 100 gulanmış olur?
2019-2020 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI
kilo/kalorisini alır. Çekirgeleri yiyen ikincil tüketici A) Ev ya da iş yeri bütçenize katkıda bulunmak
fareler ise bu enerjinin %10’unu yani 10 kilo/kalo- istemiyor musunuz?
risini alır. Fareleri tüketen üçüncül tüketici kedilere B) Çocuklarınızın da sizden örnek alma ihtimali
ise bu durumda 1 kilo/kalorilik enerji kalır. Canlıla- yok mu?
rın tüm yaşamsal etkinliklerini devam ettirmek için C) Ülkenin enerji ihtiyacının azalmasına katkıda
enerjiye gereksinimleri vardır. Güneş’ten sağlanan bulunamaz mısınız?
bu enerji üretici, tüketici ve ayrıştırıcılara doğru
giden, her canlıda değişime uğrayan ve tek yönlü D) Suyun tükenmesi hâlinde ekolojinin tehlikeye
olan bir enerji akışıdır. Canlılar tarafından alınan bu gireceğini görmezden mi geliyorsunuz?
enerjinin bir kısmı yaşamsal faaliyetler için kulla-
nılır, bir kısmı diğer canlılara aktarılır, bir kısmı ise
ısı olarak çevreye yayılır. Doğada kesintisiz olarak 22 Kimi şiirlerde savaş döneminde vatanın içinde
gerçekleşen bu döngüye de enerji akışı adı verilir. bulunduğu durum ve umutlu olma vurgulanmakta-
Güneş, ekosistemdeki enerji akışında temel enerji dır. Bazı şiirlerde ise şair millete vatan savunması
kaynağıdır. Bu enerji, üreticiler tarafından fotosen- konusunda sonuna kadar güvenmektedir. Yahya
tez yoluyla besine çevrilir. Enerjinin bir kısmı birin- Kemal bunu şu dizelerle ifade etmiştir: “................”
cil, ikincil ve üçüncül tüketicilere geçer. Yaşam-
larını kaybeden canlıların bünyesindeki enerjinin Bu metinde boş bırakılan yere anlam akışına
büyük bir kısmı ise ayrıştırıcılar tarafından kullanılır göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
ve ekosistemdeki enerji akışı gerçekleşmiş olur. A) Yamaçta bir ev evin üstünde
Kocaman bir tavus kuşu oturmuş
Bu bilgilere göre besin zincirindeki sıralama
aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru veril- Dar pencerede ufacık bir kız
miştir? Elinde paket taşı kadar bir çikolata
B) Gelip musallat oldu cihanı alıp,
1 2 3 4 Hiçbir çare bulmadılar il olup,
On beş gün kan aktı, sel gibi olup,
Şöyle horluk gördük senin üstünde.
A) Eğrelti otu Çekirgeler Fareler Kediler
C) Vatanda korkulu rüya içindeyiz, gerçek.
Fakat bu çok süremez, mutlaka şafak sökecek
B) Kediler Çekirgeler Fareler Eğrelti otu
Ateş ve kanla siler, bir gün, ordumuz lekeyi,
Bu, insanoğluna bir şeyn olan, Mütareke’yi
C) Çekirgeler Eğrelti otu Fareler Kediler
D) Ölenler öldü, kalanlarla muztarip kaldık.
Vatanda hor görülen bir cemâatiz artık
D) Eğrelti otu Fareler Çekirgeler Kediler Ölenler en sonu kurtuldular bu dağdağadan
Ve göz kapaklarının arkasında eski Vatan