Page 46 - lgs_fen_recete

86 BASİT MAKİNELER
3 Araçlarda biz farkında olmasak da 5
yüzlerce basit makine bulunmaktadır.
Bunlardan biri de görselde gördüğü-
nüz camı açma kapamada kullanılan A dişlisi
çevirme koludur. Şimdilerde otomatik B dişlisi
açma kapama düğmeleri yerini alsa
da hala birçok araçta mevcuttur. “İlk yürüyen merdiven, New York’ta 15 Mart
Görseli yukarıda verilen bu basit makine 1892’de Jesse W.Reno tarafından yapıldı.
ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? İlk kez kullanıldığı yer ise, Coney Island’dır.
A) Çevirme kolu saat yönünde çevrilirse Önce yürüyen halı olarak düşünülen yürü-
araç camı açılıyorsa ters yöne çevrildi- yen merdiven, halının döner basamaklar
ğinde araç camı kapanır. hâline getirilmesi ile 1892’de Amerikalı
Jesse W. Reno ile George H. Wheeler’in
B) Çevirirken oluşan dairesel alanın yarı-
çapı, kapıya bağlı içte dönen milin yarı- ortak çabasıyla doğmuş, “escalator” adını
çapından daha büyük olduğu için kuv- da 1899’da Charles D. Seeberger koymuş-
vetten kazanç vardır. tur.”
C) Cam açma kolu basit makine çeşitlerin- YAYINEVİ
Yukarıda yürüyen merdivenin tarihçesi
den çıkrığa örnek olarak verilebilir. verilmiş ve bugünkü kullanılan hâliyle ilgili
D) Döndürme kolu kısaltılırsa kuvvetten bir fotoğraf verilmiştir. Verilen görselle ilgili
kazanç artar, yoldan kayıp ise azalır. öğrenciler aşağıdaki yorumları yapmışlardır.
EDİTÖR
4 Ayşe: Yürüyen merdivende birçok basit
F makine bir aradadır, bu nedenle bu
Dinamometre sistem bileşik makine olarak adlan-
dırılabilir.
T Şeyma: Yürüyen merdivende bulunan bazı
basit makine çeşitlerine dişli çark,
P kasnak ve eğik düzlem örnek veri-
Görselde dengede olan sistemde çubuk eşit lebilir.
bölmelidir. Makara ve çubuk ağırlığı önemsiz-
dir. Sistem ile ilgili aşağıdaki yorumlar yapılır. Sena: Yürüyen merdivene ait görseldeki
Sevda: Sistemde P yükü T noktasına yak- A ve B dişli çarkları birbiriyle aynı
laştırılırsa dinamometrede okunan değer yönde ve aynı sayıda dönerler.
azalır. Azra: Merdivenin aşağı doğru ilerlemesi
Beyza: Sistemde kaldıraç ve hareketli sırasında A dişli çarkı saat yönünde
makara kullanılmıştır, bu nedenle bileşik dönüyorsa, merdivenin yukarı iler-
makine olarak adlandırılır. lemesi sırasında B dişli çarkı saat
Pelin: P yükü çubukta 1 birim sola kaydı- yönünün tersine döner.
rılırsa dinamometredeki değer 2 kat artar.
Gizem: P yükü makaranın asılı olduğu yere Buna göre hangi öğrencinin yaptığı
bağlanırsa dinamometredeki değer yükün yorum yanlıştır?
yarısı olur. A) Ayşe B) Şeyma
Buna göre hangi öğrencinin yorumu yan- C) Sena D) Azra
lıştır? (T noktası düzeneğin destek nokta-
sıdır.)
A) Sevda B) Beyza

C) Pelin D) Gizem