Page 112 - 10_Fizik_ogretmenin

110 DALGALAR
2. Sesin Yüksekliği
ˇ Sesin ince veya kalın olmasına sesin yüksekliği denir. Sesin frekansı ile ilgili bir kavramdır.

ˇ Sesin frekansı arttıkça ses incelir, frekans azaldıkça ses kalınlaşır.
Titreşen bir telin frekansı;

ˇ Telin boyuna bağlıdır. Boy kısaldıkça frekans artar, ses incelir.
ˇ Telin kesitine (kalınlığına) bağlıdır. Kalınlık arttıkça frekans azalır, ses kalınlaşır.
YAYINEVİ
ˇ Telin gerginliğine bağlıdır. Telin gerginliği arttıkça frekans artar, ses incelir.
ˇ Telin cinsine bağlıdır. Farklı maddelerden yapılmış olan tellerin sesleri
birbirinden farklıdır.

ˇ K ve L şişeleri değişik oranlarda su ile doldurulur.

ˇ Bir şişenin ağız kısmına üflenirse şişe içindeki hava molekülleri titreşir
ve ses çıkarır. Çıkan sesin frekansı şişe içerisindeki hava miktarına K L
bağlıdır.
ˇ K ve L şişelerinin ağız kısmına üflenirse K şişesinde daha fazla hava olduğu için çıkan ses
EDİTÖR
kalın olur. Yani çıkan sesin frekansı daha küçüktür. L şişesinden çıkan ses, hava miktarı
daha az olduğundan daha ince olur. f > f
L
K
ˇ Şişelere bir cisimle vurulduğunda şişe ve su molekülleri titreşerek ses çıkarır. Su miktarı
artarsa titreşim sayısı ve çıkan sesin frekansı azalır. Dolayısıyla K ve L şişelerine vuruldu-
ğunda K şişesinde daha az su olduğundan L şişesine göre daha ince ses duyulur. Yani çıkan
sesin frekansı daha büyük olur. f > f
K
L
3. Sesin Tınısı

ˇ Frekans ve şiddeti aynı olan sesin, farklı müzik aletlerinden ya da kişiden çıktığı zaman
kulakta yaptığı etki farklılığına denir. Sesin hangi aletten ya da kişiden geldiği ayırt edi-
lebilir. Kemanda çalan do notası ile piyanoda çalan do notası farklı algılanır.

Rezonans

ˇ Frekansları aynı olan kaynaklardan biri titreştiğinde diğerini de etki ile titreştirmesi olayına
rezonans denir. Rezonansla titreşen kaynağın genliği artar. Örneğin bir kimse salıncağa,
her salınımda eşit ve salınım yönünde itme kuvveti uygularsa salıncağın genliği artar ve
maksimuma ulaşır. Bu durum salıncağın rezonansa uğraması demektir. Askerlerin uygun
adım yürüyüşleri rezonansa örnek olarak verilebilir.