Page 114 - 10_biyoloji_ogretmenin
P. 114

112                                           EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI
              ˇ Ayrıştırıcı canlılar ise organik atıkları inorganik hale çevirerek ekosistemdeki madde dön-
             güsüne katkı sağlar.
              ˇ Ekosistemde madde döngüleri ve enerji akışı birbiriyle ilişkilidir. Çünkü her ikisi de foto-
             sentez ve beslenme ilişkileri yoluyla madde aktarımı sayesinde gerçekleşir.
              ˇ Ekosistemde madde döngüsü görülürken, enerji döngüsü görülmez.
              ˇ Canlılar arasındaki beslenme ilişkilerini gösteren her katmana o canlının trofik düzeyi denir.
             Trofik düzey canlılar arasında enerji aktarımı sırasında organizmanın beslenme ilişkileri
             bakımından bulunduğu konumu gösterir.












                                                                   I. Trofik düzey
              III. Trofik düzey       II. Trofik düzey YAYINEVİ
                             Canlıların bulunduğu farklı trofik düzeylere örnekler


              ˇ Şekilde  de  görüldüğü  gibi  üreticilerin  tümü
                      EDİTÖR
             birinci trofik düzeyde bulunur. Tüketici canlı-  10 J           3.Tüketiciler
             lardan herbivor grubuna giren yani otçul bes-
             lenen canlılar ise ikinci trofik düzeyde bulunur.   100 J       2.Tüketiciler
             Karnivor yani etçil beslenen canlılar ise üçüncü   1.000 J      1.Tüketiciler
             trofik düzeyde bulunur.
                                                                    Üreticiler
              ˇ Birinci  trofik  düzeydeki  enerjinin  tamamı  bir
             sonraki basamağa aktarılmaz. Enerjinin bir kıs-  10.000 J  Güneşten gelen enerji
                                                              Ekosistemde Enerji Akışı
             mı hayatsal faaliyetlerde kullanılır. Bir kısmı ise
             ısı olarak ortama verilir. Sadece % 10’luk kısmı diğer canlıya aktarılır. Buna % 10 yasası
             denir.
          BESİN ZİNCİRİ, BESİN AĞI VE BESİN PİRAMİDİ
              ˇ Ekosistem içerisinde beslenme ilişkileri nedeniyle besin zincirleri veya besin ağları oluşur.

              ˇ Bir ekosistemde besin ve enerjinin taşındığı organizmalar dizisine besin zinciri denir.
              ˇ Besin zinciri üretici canlıyla başlar sırasıyla birincil, ikincil ve üçüncül tüketicilerle devam
             eder. Besin zincirinin her trofik düzeyinde ayrıştırıcı canlılar görev yapar.
              ˇ Doğadaki canlıların çoğu birden fazla besin zincirinde yer alabilir. Bu yüzden birden fazla
             besin zincirini içeren ağa  besin ağı denir. Besin ağları canlıların ekosistemdeki rollerini
             gösterir. Ekosistemlerde biyolojik çeşitliliğe bağlı olarak besin ağlarındaki tür çeşitliliği
             ve karmaşıklık değişebilir.
   109   110   111   112   113   114   115   116   117   118   119