Page 115 - 10_biyoloji_ogretmenin
P. 115

EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI                             113
              ˇ Bir besin zincirinin üretici basamağından başlayarak son tüketici basamağına kadar dikey
             dizilimine ise besin piramidi veya ekolojik piramit denir.
              ˇ Besin zincirleri karasal ortamlarda genellikle çiçekli bitkiler ile başlarken, su ortamında
             fitoplankton olarak adlandırılan tek hücreli canlılarla başlar.

              ˇ Besin  zincirinin  piramit  şeklinde  gösterilmesi,  besin  piramidin  her  basamağındaki  canlı
             sayısının farklı olduğunu göstermeyi amaçlar.

              ˇ Besin piramidi büyük yapılı avcı hayvanların avlarına göre daha az sayıda olduklarını gösterir.
                        1. Tüketici
                                     2. Tüketici

              Güneş       Çekirge                                    Şahin
                     Su         Kurbağa
                                         3. Tüketici      Tilki               Yılan
                     O 2                                        Baykuş
               Üreticiler          Yılan
                                                                        Kurbağa  Serçe
                   Mantar                         YAYINEVİ
                         Bakteri Kartal  4. Tüketici    Tavşan    Fare      Çekirge

                Ayrıştırıcılar                                   Üreticiler (ot)
                        BESİN ZİNCİRİ                            BESİN AĞI
                      EDİTÖR
          Besin piramidinde aşağıdan yukarıya;
                                                            3. Tüketici
                ›  Birey sayısı azalır.                      (Hepçil)
                ›  Genellikle vücut büyüklüğü artar.     2. Dereceden
                ›  Biyolojik birikim (zehir miktarı) artar.  Tüketiciler    Ayrıştırıcı
                ›  Biyokütle azalır.                    1. Dereceden      (Saprofit)
                ›  Aktarılan enerji azalır.              Tüketiciler
                ›  Enerji kaybı artar.                  Üreticiler


              ˇ Besin  zincirleri  ve  besin  ağlarında  türler       Birey  Aktarılan  Biyolojik
             ekolojik  etkileri  bakımından  birbirine  ba-     Biyokütle  sayısı  enerji  birikim
             ğımlı  olduğu  için  bazı  türler  bütün  sistem   Martı
             üzerinde  önemli  etkiye  sahip  olabilirler.
             Böyle türlere kilittaşı türleri denir.     Büyük balıklar
              ˇ Komünitede kilittaşı türlerin birey sayısı di-  Küçük balıklar
             ğer türlere göre az olsa da etkileri fazladır.
                                                        Zooplankton
              ˇ Kilittaşı türlerinden herhangi birinin nesli-
             nin tükenmesi ekosistemdeki trofik düzeyler   Su
             üzerinde olumsuz yönde büyük etki yapar.
                                                            Madde Enerji Akışı
   110   111   112   113   114   115   116   117   118   119   120