Page 59 - 10_biyoloji_ogretmenin

KALITIMIN GENEL İLKELERİ 57
Genler kalıtsal çalışmalarda harflerle gösterilir. Örneğin; A: Kahverengi göz rengi, a: Mavi
göz rengi
ˇ Alel gen: Biri anneden diğeri babadan gelen gen çiftlerine denir. Alel genler homolog kro-
mozomların karşılıklı bölgelerinde (lokuslarında) bulunurlar.

› Bir özellik üzerine aynı ya da farklı şekilde etki edebilirler. Alel genler bir anormal-
lik yoksa aynı kromozom üzerinde bulunmaz.

› Alel genler AA, aa, Aa şeklinde gösterilirler.
ˇ Lokus: Genlerin kromozom üzerinde bulunduğu noktaya denir.

ˇ Baskın (Dominant) Gen: Etkisini fenotipte daima gösteren gene denir. Büyük harfle göste-
rilir. A, B, C, D gibi.

ˇ Çekinik (Resesif) Gen: Baskın genle birlikte olduğunda etkisi gizli kalan gendir. Yani feno-
tipte (dış görünüşte) kendini göstermez. Çekinik genlerin etkisini fenotip gösterebilmesi
için saf (homozigot) olması gerekir. Çekinik genler küçük harflerle gösterilir. a, b, c, d
gibi. YAYINEVİ
ˇ Homozigot (Arı - Saf) Döl: Bir karakteri kontrol eden alel genlerin her ikisi de baskın ya
da çekinik ise bu döle homozigot döl denir. Ör: AA veya aa gibi.
ˇ Heterozigot (Melez - Hibrit) Döl: Bir karekteri kontrol eden alel genlerin biri baskın,
EDİTÖR
diğeri çekinik ise bu döle heterozigot döl denir.
ˇ Genotip (Genlerin yapısı): Bir canlının sahip olduğu genlerin toplamıdır.
ˇ Fenotip (Dış Görünüş): Genotip ve çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan dış görünüşe
denir.

ˇ Örneğin: Genotip Fenotip

K → Kahverengi göz rengi KK Kahverengi göz rengi
Kk Kahverengi göz rengi

k → Mavi göz rengi kk Mavi göz rengi
ˇ Bağlı Gen: Bir kromozom üzerinde birden fazla genin bulunmasına denir.

a b c A, B ve C bağlı genlerdir.
A B C a, b ve c bağlı genlerdir.

ˇ Bağımsız Gen: Genlerin farklı kromozomlar üzerinde bulunmasıdır.

a b c A, B ve C bağımsız genlerdir.

A B C a, b ve c bağımsız genlerdir.